12 / 1991

WŚRÓD KSIĄŻEK

Do rąk czytelników zainteresowanych dziejami biblijnymi i archeologią Wydawnictwo „Arkady" oddało wspaniały album Świat Biblii*.Jest to polski przekład Picture Archive of the Bibie,wydanej w1987r. przez Lion Publishing Oxford.

Archeologia od przeszło stu lat jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się dyscyplin naukowych. Szczególnie ciekawe są odkrycia na Bliskim Wschodzie. Budzą one zrozumiałe zainteresowanie nie tylko naukowców, lecz również szerokich kręgów ludzi, ważną sprawą jest więc ich prezentowanie w formie przystępnej dla każdego. Takich książek brakuje jednak na naszym rynku wydawniczym. Świat Biblii jest pierwszą tego typu publikacją, która zapełnia tę lukę. Zaprezentowany został w niej bogaty zestaw barwnych fotografii opatrzonych aktualnymi i rzetelnymi informacjami. Książka wprowadza w odległe realia starożytnego świata Biblii. Wydawnictwo „Arkady" zadbał o wysoki poziom merytoryczny i edytorski tej publikacji.

Autorem tej książki jest Alan Miliard, znany archeolog i wykładowca języków semickich z Liverpoolu, który prowadzi badania również na terenie Izraela. Ponadto zajmuje się on popularyzowaniem wiedzy na temat badań archeologicznych i historycznych oraz wykazywaniem ich związków z przekazem biblijnym. Wiele jego książek przetłumaczono na obce języki. Cieszą się one dużą popularnością. Przy powstawaniu tej publikacji współpracowali z Alanem Miliardem Caroline Masom i Pat Alexander, którzy zgromadzili i opracowali aż 300 barwnych fotografii, map i rysunków ukazujących ważniejsze miejsca znane z przekazów biblijnych. W albumie zamieszczono również zdjęcia, których treść jedynie pośrednio łączy się z Biblią – ukazują one jej szersze tło historyczne lub geograficzne. Cały materiał ilustracyjny został starannie dobrany przez autorów, którzy sięgnęli do różnych źródeł i archiwów. Starali się, aby jak najlepiej i najciekawiej przedstawić świat Biblii.

Publikacja ujmuje chronologicznie wydarzenia zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu, poczynając od epoki patriarchów a na powstaniu Kościołów w Azji Mniejszej w I w. skończywszy.

Ze względu na przyjęty układ chronologiczny i zawartość treściową album podzielono na 12 części. Każdą z nich poprzedza krótkie wprowadzenie szkicujące zarazem dany okres w historii biblijnej. Po wprowadzeniu umieszczono fotografie ilustrujące omawiany etap historii Izraela. Każde zdjęcie jest uzupełnione podpisem zawierającym niezbędne wyjaśnienia z dziedziny geografii i historii oraz odnośniki do tekstów biblijnych, co pozwala czytelnikowi sięgnąć bezpośrednio do odpowiednich ksiąg. Oprócz tego informacje o ważniejszych odkryciach archeologicznych opatrzone są szczegółowymi notami archeologicznymi autorstwa A. Miliarda, umieszczonymi wraz z indeksem na końcu. Wiele zdjęć prezentuje wykopaliska z terenu nie tylko Syro-Palestyny, lecz także Mezopotamii (część I), Egiptu (część II), Kanaanu (część III) oraz kolejno: Babilonii, Persji, Grecji i Cesarstwa Rzymskiego. Oglądamy na nich starożytne miasta (np. Jerycho), dzieła sztuki a także przedmioty codziennego użytku. Tłem dla Starego Testamentu jest pierwszych osiem rozdziałów książki, natomiast kolejne cztery przybliżają uwarunkowania religijne, historyczne i topograficzne Nowego Testamentu.

Prezentacja odkryć archeologicznych pozwala znacznie lepiej zrozumieć nam odległe czasy, a zarazem zinterpretować teologiczne treści biblijne. Dla ludzi nauki – historyków i archeologów – duże znaczenie mają odnalezione przedmioty codziennego użytku, np. monety, wyroby ceramiczne, zwłaszcza zaś starożytne dokumenty, listy, inskrypcje lub rękopisy będące świadkami czasów biblijnych. Dzięki tym odkryciom pogłębia się bowiem i poszerza wiedza o otoczeniu, miejscach i warunkach, w jakich powstawały księgi biblijne. Jako uzupełnienie tła dla czasów biblijnych autorzy publikacji zamieszczają liczne piękne zdjęcia tych miejsc, w których przebywał naród wybrany podczas swojej historii, oraz tych dzieł sztuki dawnych cywilizacji, z którymi się zetknął. Bardzo to pobudza wyobraźnię czytelnika.

Autorzy albumu udostępniają nam nie tylko rzetelną i aktualną wiedzę, ale także przekazują swoją fascynację tym bogatym i różnorodnym światem. Dzięki takim książkom zdobywamy przekonanie, że bardzo wiele faktów i epizodów zapisanych na kartach Biblii można porównywać z innymi dokumentami. Do zadań archeologii biblijnej należy zwracanie szczególnej uwagi na znaleziska w jakiś sposób związane z Biblią. Dzięki jej dokonaniom wielokrotnie udało się już rzucić nowe światło na niejedną historię biblijną. Opisy i fakty zawarte w Biblii są bowiem fragmentaryczne i niekompletne, co wynika przede wszystkim z tego, ze w centrum jej zainteresowania nie leżą same fakty historyczne, lecz ich interpretacja w świetle Bożego objawienia.

Ta piękna książka będzie na pewno doskonałą pomocą dla każdego, kto szuka korzeni swej wiary, kto interesuje się Biblią, jej historią, archeologią oraz ciekawym światem Bliskiego Wschodu. Autorzy we wprowadzeniu wyrażają nadzieję, że album będzie również swoistą „ucztą dla oka", dzięki naprawdę pięknym barwnym fotografiom. PolecamyŚwiat Bibliijako wspaniały prezent pod choinkę.

Anna Kuśmirek

* Caroline Masom. Pat Alexander (oprać), Alan Miliard (noty archeologiczne):Świat Biblii. Miejsca, odkrycia, najważniejsze wydarzenia.Tłum. Bożena Mierzejewska. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1991, s.192.