Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

11 / 1992

W tym roku mija 200 lat od założenia stołecznych cmentarzy ewangelickich: ewangelicko-reformowanego i luterańskiego („Jednota" 5/92, s.23). Stało się to okazją do szerszej prezentacji obu społeczności wyznaniowych. 22 maja w Muzeum Woli w Warszawie odbyła się sesja popularnonaukowa pod znamiennym tytułem: „Obecni... Karty z dziejów ewangelików warszawskich", pierwsza z cyklu rocznicowych imprez zorganizowanych przez Muzeum przy współpracy Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Reformowanego i ewangelicko-augsburskiej parafii Św. Trójcy. Następnym wydarzeniem było uroczyste otwarcie wystawy pod tym samym tytułem (oprowadzamy po niej na s.17–19). Latem organizowano zwiedzanie cmentarzy z przewodnikiem, a począwszy od września ekspozycji towarzyszyły cotygodniowe prelekcje zaproszonych gości.

Celem organizatorów była prezentacja środowisk ewangelickich i ich dorobku, dotarcie z informacją do jak najszerszych kręgów, zwłaszcza warszawian. Nie chodzi przy tym o skupienie się wyłącznie na przeszłości, dokonaniach przodków, dziełach wniesionych na trwałe do narodowej kultury (np. praca leksykograficzna Jana Bogumiła Lindego). „Baczmy, abyśmy nie ogryzali kości ojców wiary"– powiedział w przemówieniu inaugurującym sesję ks. Włodzimierz Nast, proboszcz luterańskiej parafii Św.Trójcy. Równie ważna jest dzisiejsza działalność i uczestnictwo ewangelików w życiu miasta i kraju, a nie obecność jedynie na pięknych, zabytkowych nagrobkach – mówił proboszcz parafii ewangelicko- reformowanej, ks.Bogdan Tranda. Mając te słuszne uwagi w pamięci warto obejrzeć owe, jakże urozmaicone, karty z dziejów warszawskich ewangelików.

Na szczęście Muzeum Woli postanowiło utrwalić w formie broszury całość przedstawionych w czasie sesji materiałów, dzięki czemu zainteresowani tą tematyką Czytelnicy będą mogli sięgnąć do referatów prof. Janusza Tazbira o Reformacji w świadomości historycznej Polaków i dr. Andrzeja Sołtana o ewangelikach warszawskich w wiekach XVI-XVIII oraz do opowieści Tadeusza Świątka o rodzinach ewangelickich w XIX-wiecznej Warszawie. O urokach obu cmentarzy barwnie opowiada dr Tadeusz Rudkowski, a Thomas Weidner wyjaśnia bulwersującą niegdyś warszawian sensację związaną z jedną z wyjątkowo oryginalnych płyt nagrobnych („Nagrobek Marii Magdaleny Langhans w Hindelbank i jego recepcja w Warszawie"). Prof. Ewa Nowicka, socjolog, analizuje natomiast wyniki całkiem współczesnego sondażu „Oczami warszawskich luteranów". Nie zabrakło również wspomnienia Harry'ego Pinkwarta o Eugeniuszu Szulcu, zmarłym w ubiegłym roku autorze książek o warszawskich cmentarzach ewangelickich, oraz sprawozdań z prac obu Komisji Pamiątek. (Informacji na temat broszury udziela Muzeum Woli, ul. Srebrna 12, Warszawa, tej.24 38 79, 24 37 33).

W tym zeszycie „Jednoty" zamieszczamy wygłoszony na wspomnianej sesji referat dr. Wojciecha Kriegseisena poświęcony ewangelikom w Warszawie doby Sejmu Czteroletniego. Mamy nadzieję, że zachęci on czytelników do lektury innych „kart z dziejów ewangelików warszawskich". Oraz do zapisywania nowych, dzięki czemu ewangelicy będą mogli stale być obecni w życiu miasta, a nie tylko na (coraz częściej wykonywanych z lastryka) nagrobkach z Żytniej czy Młynarskiej.

REDAKCJA