Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

Zamek piotrkowskiNa fotografii: Zamek piotrkowski był miejscem obrad wielu sejmów. Mikołaj Rej był posłem na sejm piotrkowski w 1542 roku. Był także obecny w Piotrkowie podczas sejmu w 1552 roku i w 1563 roku, a także w innych latach przy załatwianiu swoich spraw.
NR 1-2 / 2005

Pierwszą węgierskojęzyczną wzmianką o twórczości "ojca literatury polskiej" jest prawdopodobnie hasło Miklós (czyli Mikołaj) Rej w tomie 14. Wielkiej Encyklopedii Powszechnej, wydanym w 1897 roku. Według niego pisarz był autorem pism w duchu kalwińskim o zagadnieniach religijnych.1 Ciekawe, że poświęcone Rejowi hasła w następnych podobnych publikacjach, wśród nich hasło zamieszczone w nowszej encyklopedii, są coraz krótsze. Wspominają jednak o znaczeniu kalwinizmu względnie protestantyzmu w utworach pisarza.2

Pierwszy zarys historii literatury polskiej na Węgrzech, wydany w roku 1934 w formie niedużej książeczki liczącej 120 stron, poświęcił całą stronę twórczości Reja. Według tego zarysu pisarz zaczął tworzyć pod wpływem Reformacji i początkowo namiętnie atakował katolicyzm.3 Autor znacznie obszerniejszej węgierskojęzycznej historii literatury polskiej obejmującej w zasadzie tylko dzieje do końca II wojny światowej, wydanej w 1960 roku, potrzebował aż siedem stron na omówienie dorobku tego twórcy, przytaczając dłuższe fragmenty Krótkiej rozprawy... Zdaniem Endre Kovácsa (raczej historyka niż historyka literatury), oparciem duchowym Reja była Reformacja i Kościół ewangelicko-reformowany, do którego przyłączył się z zapałem. W Krótkiej rozprawie... słychać krytykę społeczną, wzmocnioną przez Reformację - twierdzi Kovács, który uważa, że pisarz w swym dramacie Kupiec jeszcze ostrzej krytykuje etykę katolicką. Węgierski badacz nie zapomina także o niektórych wierszach Reja z jego zbioru Źwierzyniec oraz z Postylli, skierowanych ostro przeciw instytucji, obrzędom i klerowi Kościoła katolickiego.4

Prof. István D. Molnár

Czy na Węgrzech znają Reja? - pełny tekst

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl