Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 9-10 / 2010

3 listopada br. prof. Karol Karski ukończył 70 lat. Pragniemy z tej okazji w „Jednocie” poświęcić Jubilatowi uwagę. Dr Karol Karski jest od kilkunastu lat profesorem Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie i jako teolog z wykształcenia oraz znawca problematyki ekumenicznej zajmuje się przede wszystkim tą tematyką. Wykłada także symbolikę, w związku z czym napisał książkę pt. Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich (Warszawa 1994), przez długi czas prowadził wykłady z dziedziny dogmatyki, jest zapraszany na cykle wykładów gościnnych do uczelni katolickich i wyższych seminariów duchownych innych Kościołów, recenzuje prace magisterskie i dysertacje doktorskie nie tylko we własnej uczelni, lecz także na wydziałach teologicznych uczelni katolickich.
      Dla naszego Kościoła zasłużył się jako autor wielu artykułów opublikowanych w „Jednocie”. Wspierał nimi ten miesięcznik „poświęcony ewangelicyzmowi i ekumenii”, proponujący współpracę licznym autorom spoza naszego środowiska wyznaniowego, zarówno luteranom, jak katolikom i prawosławnym, a także przedstawicielom tzw. wolnych Kościołów. Chętnie czytałem artykuły Karola Karskiego jeszcze w czasach, gdy nie był profesorem ChAT-u. Przedstawiał w nich w jasny sposób problemy, na temat których się wypowiadał. Bywał zapraszany jako prelegent na uroczystości lub sympozja nie tylko w ChAT, lecz również do różnych Kościołów oraz na liczne konferencje w Polsce i zagranicą. Mnie osobiście zapadło w pamięć Jego wystąpienie na temat Jana Łaskiego i jego roli jako teologa, podczas uroczystości poświęconej temu reformatorowi w 500-lecie jego urodzin, opublikowane w „Jednocie”.
     Prof. Karol Karski już jako student Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej interesował się problematyką ekumeniczną. Nic więc dziwnego, że ówczesny prezes Polskiej Rady Ekumenicznej, ks. bp Jan Niewieczerzał, zwrócił na niego uwagę i pozyskał go do pracy w PRE. Działał w niej przez wiele lat i w sposób kompetentny, a przede wszystkim głęboko zaangażowany, prowadził powierzone sobie prace. A gdy podczas mojej prezesury w PRE pod znakiem zapytania stawiałem pracę jednego z działaczy PRE, widziałem właśnie p. Karola Karskiego jako pracownika na tym stanowisku. Na przeszkodzie stanęła jednak Jego chęć podjęcia pracy naukowej w ChAT, co dla Niego było niewątpliwie istotne. Decyzja, jaką wtedy podjął, była z całą pewnością właściwa, bo wkrótce został profesorem tej uczelni.
     Prof. Karol Karski jest działaczem ekumenicznym o ustalonej renomie, który opublikował nie tylko wiele artykułów, lecz także książki o tematyce ekumenicznej. A Jego prace o historii ruchu ekumenicznego i Światowej Rady Kościołów są ważnym kompendium wiedzy. Sięga się do nich często, gdy potrzebne są relacje o dziejach ruchu ekumenicznego i ŚRK, a także o ważnych wydarzeniach z dziedziny współpracy ekumenicznej. Prof. Karol Karski zajął się studiowaniem dokumentów dotyczących dialogu między Kościołami lub rodzinami Kościołów, łącznie z dialogiem Kościołów ewangelickich z Kościołem rzymskokatolickim. Te dialogi bowiem i zawarte porozumienia stały się istotnym elementem rozwoju ruchu ekumenicznego na świecie, zaś dokumenty dotyczące tych dialogów zajmują poważne miejsce w SiDE.
     Wielkiej wagi, wręcz sztandarowym, osiągnięciem prof. Karskiego jest periodyk SiDE – Studia i Dokumenty Ekumeniczne. To właśnie on zainicjował wydawanie tego czasopisma, z pomocą Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego. On to czasopismo stworzył i do dziś jest jego redaktorem; proponuje najważniejsze tematy i problemy do omówienia, wyszukuje autorów. Autorami publikującymi owe artykuły o tematyce ekumenicznej są osoby pochodzące z różnych Kościołów. Spectrum ekumeniczne jest tu przestrzegane i zachowane. Jednym z najbardziej płodnych autorów jest red. Grzegorz Polak, piszący również pod pseudonimem A. Grześkowiak, pierwszy współpracownik Karola Karskiego w SiDE, współdziałający z nim po dziś dzień. Wśród autorów spotykamy profesorów Akademii Teologii Katolickiej, później Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, Wyższych Seminariów Duchownych, duchownych różnych wyznań, ale także świeckie osoby, zaangażowane w ruchu ekumenicznym.
     Roczniki SiDE stały się skarbnicą informacji o wydarzeniach ekumenicznych, zbiorem sprawozdań ze zgromadzeń, konferencji i sympozjów rodzin wyznaniowych na skalę międzynarodową, oraz z konferencji i sympozjów w Polsce. W tej skarbnicy mieszczą się także sylwetki osób zasłużonych dla ruchu ekumenicznego w kraju i zagranicą, których autorem jest bardzo często red. Grzegorz Polak. Relacje o uczelniach teologicznych w Polsce i ich ekumenicznym zaangażowaniu są znaczącą cząstką czasopisma. W SiDE zostały opublikowane teksty chyba wszystkich istotnych dokumentów, będących wynikiem współpracy ekumenicznej, wraz z ich analizą. P. prof. K. Karski bowiem śledzi z uwagą, co dzieje się na świecie w dziedzinie dążeń ekumenicznych i stara się, aby znalazło to odzwierciedlenie w SiDE. Chodzi tu np. o BEM (Baptism, Eucharisty, Ministry), dokument dotyczący zagadnienia Chrztu, Wieczerzy Pańskiej i Urzędu, ponadto o doniosły dokument, opracowany w ramach dialogu luterańsko-katolickiego, na temat nauki o usprawiedliwieniu (1999 r.), znany jako „Wspólna Deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu Światowej Federacji Luterańskiej i Papieskiej Rady d. s. Jedności Chrześcijan”, o deklarację o wzajemnym uznaniu sakramentu Chrztu św. przez 7 Kościołów w Polsce: Kościół rzymskokatolicki i sześć Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej (2000 r.), znaną jako „Sakrament Chrztu Znakiem Jedności. Deklaracja Kościołów w Polsce na progu Tysiąclecia”. Do tych dokumentów należy także „Karta Ekumeniczna. Wytyczne dla rozwoju współpracy Kościołów w Europie” (2001). Ostatni numer 2/2010 przynosi publikację pierwszej i drugiej części nowego dokumentu, będącego wynikiem współpracy luterańsko-katolickiej pt. „Apostolskość Kościoła. Dokument studyjny Luterańsko-Rzymskokatolickiej Komisji Jedności”.
     W SiDE znalazły się ponadto sprawozdania i dokumenty: Światowej Rady Kościołów, Konferencji Kościołów Europejskich, Leuenberskiej Wspólnoty Kościołów (dziś noszącej nazwę – Wspólnota Kościołów Ewangelickich w Europie), także rodzin wyznaniowych, a wśród nich: Światowego Aliansu Kościołów Reformowanych, Światowej Federacji Luterańskiej, Światowego Związku Kościołów Baptystycznych. Zostały zaprezentowane również dokumenty Kościoła rzymskokatolickiego oraz artykuły omawiające te dokumenty. Znalazły tu miejsce sprawozdania z podróży papieża Jana Pawła II do Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Jego spotkań ekumenicznych.
     Nie mogę pominąć faktu, że kontrowersyjny dokument watykański „Dominus Iesus”, przed kilku laty opublikowany przez Watykan, znalazł także komentarz w SiDE. Ważne miejsce zajmuje coroczna kronika wydarzeń ekumenicznych w Polsce i na świecie oraz bibliografia ekumeniczna czasopism polskich. Nie można nie wspomnieć o coraz liczniejszych dokumentach dotyczących dialogu i współpracy między chrześcijanami a żydami. Odbywają się one często pod hasłem „Kościół i Izrael”.
     Pomysł sprzed dwudziestu sześciu laty, aby stworzyć pismo „Studia i Dokumenty Ekumeniczne”, to tzw. „strzał w dziesiątkę”, z którego prof. Karol Karski może być dumny. Do zeszytów SiDE przez wiele lat będą sięgać ludzie interesujący się osiągnięciami ruchu ekumenicznego nie tylko w Polsce, lecz także na świecie.
     Muszę również wspomnieć, że prof. Karol Karski uczestniczył w licznych międzynarodowych zgromadzeniach i konferencjach ekumenicznych, które relacjonował w czasopismach kościelnych lub w SiDE.
     Wszystko to sprawia, że prof. Karol Karski jest wielce zasłużonym działaczem ekumenicznym w naszym kraju i należy do najlepszych znawców tej problematyki.
     W związku z pięknym jubileuszem Redakcja i Czytelnicy „Jednoty” przekazują Panu, Panie Profesorze, serdeczne gratulacje, podziękowania za zaangażowanie i owocną działalność ekumeniczną, za artykuły w „Jednocie”, za tak bliskie związanie się z naszym czasopismem oraz najserdeczniejsze życzenia, aby Bóg prowadził Pana jeszcze przez długie lata w pracy w ChAT i w działalności publicystycznej. Niech On Panu da siłę do dalszej służby na polach Pańskiej pracy i obdarzy swoim cennym błogosławieństwem. Niech też da poczucie zadowolenia z pięknej aktywności na niwie ekumenicznej.

Ks. Zdzisław Tranda