NR 3/2014, ss. 39–40

Na tle europejskim w XV w. kobiety w Czechach miały dość silną pozycję prawną. W małżeństwie zachowywały całkowitą swobodę dysponowania majątkiem posagu, pozostawały także przy swoich rodowych nazwiskach. Odważnie też wspierały Husa. Kim były: królowa Zofia, Anna z Frymburka, Anna z Mochowa, które opowiedziały się wówczas po stronie mistrza Jana?

Sześćset lat temu religia i polityka łączyły się w sposób wydawałoby się nierozerwalny. Trzech papieży walczyło o uznanie – zachodnie chrześcijaństwo było podzielone potrójnie. O przezwyciężenie tego stanu rzeczy starał się cesarz Zygmunt (1368–1437) – najwyższa świecka władza w chrześcijańskim świecie. Spotkanie sztabu kryzysowego całej Europy zwołano do Konstancji i tam w latach 1414–1418 obradował sobór. Do załatwienia było wiele spraw: wyznaczenie jednego urzędującego papieża, reformy kościelne, kwestia nauczania ks. Jana Husa.

Niektórzy z historyków uważają obradujący w Konstancji sobór za jedno z najważniejszych wydarzeń XV w. Zjechali wówczas do tego miasta prominentni przedstawiciele wszystkich europejskich krajów, gości było tu nawet ponad 70 tys. Liczba wprost niewyobrażalna, gdy weźmiemy pod uwagę, że samo miasto liczyło wówczas tylko sześć tysięcy stałych mieszkańców.

W dziejach Europy Środkowej XV stulecie oznaczało pod względem religijnym fazę wstępną rozbudzenia, które za sto lat nazwiemy reformacją. Przemiany te wywodziły się z terenów Czech i Moraw. Reformację czeską kojarzymy głównie z ks. Janem Husem (ok. 1369–1415) i Kaplicą Betlejemską w Pradze. „Bet-Lehem” czyli „Dom Chleba” – to niezwykłe miejsce w dziejach Europy. Przestronna sala, przypominająca raczej audytorium niż tradycyjną kaplicę, mieściła wiele osób pragnących słuchać i wzmacniać się Chlebem Słowa. Były to początki kolejnego powrotu źródeł.

Wszystkie ruchy reformatorskie wewnątrz chrześcijaństwa zachodniego sięgały ostatecznie do Biblii jako jedynego źródła i autorytetu w kwestiach wiary. Podobnie było w Czechach, gdzie w praskiej stolicy przez jedenaście lat głosił kazania ks. Jan Hus. Pierwsze usłyszano 15 marca 1402 r., a ostatnie w trzecim tygodniu lutego roku 1413. Wśród zwolenników Husa byli przedstawiciele różnych stanów społecznych – od królowej Czech Zofii (1376–1425), przez przedstawicieli szlachty i mieszczaństwa, po prosty praski lud.

Na krótko przed wykonaniem wyroku śmierci, w ostatnim swym liście z lipca 1415 r. ks. Jan Hus wspominał królową Zofię, pochodzącą z Bawarii. Jako małżonka znienawidzonego przez Czechów króla Wacława IV (1361–1419) z dynastii luksemburskiej, Zofia starała się zrobić wszystko, aby utrzymać pokój w królestwie. „Królowej, tej szlachetnej i szczodrej kobiecie, dziękuję za wszelkie dobro, które mi okazywała” – pisał. Długo po skazaniu Husa i śmierci królewskiego małżonka Zofia była wierna nauczaniu reformatora. Zdana na łaskę swego szwagra, cesarza Zygmunta, Zofia wielokrotnie stawała przed nuncjuszem papieskim, aby...

Pełny tekst artykułu (po zalogowaniu w serwisie)

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl

__________________

Czytaj również:

• Ewa Jóźwiak, „Pomocnice reformacji – cz. 1”
• Ewa Jóźwiak, „Pomocnice reformacji – cz. 2”
• Ewa Jóźwiak, „Pomocnice reformacji – cz. 3. Anna Wazówna”
• Ewa Jóźwiak, „Pomocnice reformacji – cz. 5. Anna Zwingli”

Grafika: spalenie Jana Husa wg drzeworytu z 1536 r.