Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 2/2020, s. 52

Przez wieki Polska była krajem wielonarodowym i wielokulturowym. W szeregach polskiej armii „za wolność waszą i naszą” walczyli żołnierze należący do różnych Kościołów, a nawet religii. Wśród nich byli oczywiście też tacy, dla których polskość i ewangelicyzm stanowiły jedno.

25 września 1919 r. marszałek Józef Piłsudski powołał ks. gen. bryg. Ryszarda Paszko na stanowisko naczelnego kapelana żołnierzy wyznania ewangelicko-augsburskiego Wojsku Polskim. Księdzu Paszko przyznano też tytuł seniora (według dzisiejszej nomenklatury – biskupa), a dzień po nominacji został on wprowadzony w urząd przez ks. bp. Juliusza Burschego, zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. W setną rocznicę tamtych wydarzeń ukazała się książka „Wiara i mundur. Ryszard Paszko i inni kapelani ewangeliccy” autorstwa prof. Rafała Leszczyńskiego, wraz z przedmową ks. bp. płk. Mirosława Woli – aktualnego Ewangelickiego Biskupa Polowego.

Zamieszczono w niej biogramy 67 kapelanów ewangelickich, którzy pełnili i pełnią swą służbę przez minione stulecie, w tym: kapelani wyznania ewangelicko-augsburskiego, kapelani wyznania ewangelicko-reformowanego, kapelani pomocniczy wyznań ewangelickich i kapelani Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego.

W publikacji wykorzystano bogaty materiał archiwalny, znajdujący się zasobach służb mundurowych, jak i w rękach prywatnych. Dzięki temu możliwe było przytoczenie wielu faktów, dotąd nieznanych szerszemu gronu czytelników. Dodatek bibliograficzny na końcu książki pozwala osobom zainteresowanym tym tematem na samodzielne poszerzenie wiedzy. Ogromnym walorem jest duża liczba zdjęć: portretów opisywanych kapelanów, a także przypominających wydarzenia, miejsca, dokumenty i pamiątki z nimi związane.

Całość została napisana piękną polszczyzną, dzięki czemu czytelnik z przyjemnością zagłębia się w historię. Zaś znakomita szata graficzna cieszy oko. Ciekawostki historyczne, np. dotyczące pisowni nazwisk pozornie niemieckich, a de facto – polskich lub innych słowiańskich, ubarwiają narrację. Z wywodów autora wynika, że nazwisko Paszko pochodzi od imienia Paweł, lecz z biegiem lat jego pisownia i końcówka gramatyczna zostały zniemczone i dopiero staraniem ks. seniora, gorącego polskiego patrioty, urzędowo powróciło do pierwotnej, polskiej postaci.

Prof. Rafał Leszczyński przytacza też ciekawą informację o tym, że...

 

Pełny tekst recenzji (po zalogowaniu w serwisie)

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl

 

Rafał Leszczyński
„Wiara i mundur. Ryszard Paszko i inni kapelani ewangeliccy”
Warszawa 2019
192 strony

* * * * *

Mirosława R. Weremiejewicz – doktor teologii historycznej ChAT, wykładowca w Wyższej Szkole Teologiczno-Społecznej w Warszawie, zajmuje się ekumenizmem i wiedzą o Kościołach