Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 2/2021, s. 33–34

Oferta instytucji pomocy społecznej znowu ulega rozszerzeniu. Do wielu typów placówek, które funkcjonują, aby pomagać różnym grupom osób przeżywających trudności życiowe, dołączają od niedawna centra usług społecznych. Mają one za zadanie integrowanie lokalnych społeczności, a także kumulowanie jak największej liczby ofert wsparcia kierowanych do różnych grup w danym środowisku tak, aby odwiedzający takie centrum mieszkańcy w jednym miejscu mogli zasięgnąć konkretnych informacji na temat tego, jak i gdzie mogą uzyskać pomoc.

Rewolucyjne zmiany nastąpiły w pomocy społecznej w roku 1990. Wtedy to właściwie sama pomoc społeczna w Polsce powstała, ponieważ na mocy ustawy z 29 listopada 1990 r. istniejąca dotychczas opieka społeczna została przekształcona w pomoc społeczną, przyporządkowaną Ministerstwu Pracy i Polityki Socjalnej. Na czele tego ministerstwa stał w tym okresie Jacek Kuroń.

Ustawa z roku 1990 zapoczątkowała intensywny rozwój instytucji pomocy społecznej, zarówno jeśli chodzi o ich rosnącą liczbę, jak i zróżnicowanie. Wiele reform i zmian w przepisach, jakie dokonywały się w tym okresie tzw. transformacji ustrojowej również wywarło silny wpływ na kształt zmian zachodzących wówczas w systemie pomocy społecznej. Przede wszystkim należy wspomnieć o decentralizacji władzy i poszerzeniu kompetencji samorządów lokalnych, co dla pomocy społecznej oznaczało decyzje organizacyjne podejmowane na miejscu, lokalnie, a nie z perspektywy odległej stolicy czy nawet miasta wojewódzkiego.

Kolejne uchwalane ustawy dotyczące nowego podziału administracyjnego kraju i przywrócenia powiatów zmieniały i kształtowały na nowo sytuację i możliwości instytucji pomocy społecznej. Wejście do Unii Europejskiej w maju 2004 r. pociągnęło za sobą dalsze zmiany, które objęły m.in. konieczność sprostania standardom w funkcjonowaniu domów pomocy społecznej. Na przestrzeni 30 lat działania pomocy społecznej w Polsce obok ośrodków pomocy społecznej powstały ośrodki interwencji kryzysowej, środowiskowe domy samopomocy, a funkcjonujące wcześniej domy dziennego pobytu, świetlice środowiskowe czy domy pomocy społecznej wzbogacały i urozmaicały swoje oferty. Obok instytucji pomocy społecznej od początku lat 90. – również dzięki ustawie z 7 kwietnia 1989 r. określonej jako Prawo o stowarzyszeniach – rozwijają się organizacje pozarządowe. Wśród nich bardzo istotną rolę odgrywają organizacje o charakterze pomocowym, wspierające i uzupełniające działalność instytucji pomocy społecznej.

Można więc z całym przekonaniem stwierdzić, iż w ostatnim czasie nastąpił ogromny rozwój instytucji pomocowych, które wychodzą naprzeciw potrzebom ludzi borykających się z różnego rodzaju trudnościami życiowymi: bezrobociem (które nota bene pojawiło się w Polsce właśnie w latach 90.), ubóstwem, uzależnieniami, bezdomnością, bezradnością rodziców w kwestiach wychowawczych, sieroctwem, przewlekłymi chorobami czy niepełnosprawnością.

Można zaobserwować jednak kilka spraw, które mimo tych imponujących pozytywnych zmian pozostały z tyłu i nie napawają optymizmem. Jedną z nich jest niewielka świadomość tego, kim jest pracownik socjalny i czym się zajmuje oraz wiele stereotypów i uproszczeń, które towarzyszą wyobrażeniom społecznym o jego pracy. Tymczasem zawód pracownika socjalnego w Polsce został wprowadzony na mocy Zarządzenia Ministra Oświaty z 4 listopada 1966 r. Określenie pracownik socjalny zastąpiło funkcjonujące do tego czasu określenie opiekun społeczny i oznaczało wykwalifikowanego pracownika opieki społecznej. Mimo upływu kilkudziesięciu lat ta grupa zawodowa nie tylko wciąż jest słabo rozpoznawalna w społeczeństwie, ale i nie cieszy się należnym jej szacunkiem.

W mediach pracownik socjalny traktowany jest zwykle jako „chłopiec do bicia”. Wspomina się o nim zwykle w kontekście zaniedbań służb społecznych i tragedii ludzkich, a wzmiankom tym towarzyszy zwykle...

 

Pełny tekst artykułu (po zalogowaniu w serwisie)

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl

* * * * *

Joanna Kluczyńska – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, starszy wykładowca w Katedrze Prawa Oświatowego i Polityki Społecznej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie