Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

8 / 1993

WŚRÓD KSIĄŻEK

 

Nie wstydzić się ciepła
iść ku niemu
wyciągnąć rękę

[Fragment poematu Wiktora Woroszylskiego W poszukiwaniu utraconego ciepła]

Książka ta została napisana, aby pomóc ci żyć z tą jedyną osobą, z którą musisz żyć przez całe życie – z samym sobą. [...] Ta książka napisana jest po to, aby pomóc ci osiągnąć szczęście, którego pragniesz, i aby umożliwić ci bycie osobą, którą chciałbyś być. Możesz żyć szczęśliwie z sobą takim, jakim jesteś, i z powodu tego, kim jesteś, mieć głęboki wpływ na ludzi wokół siebie – pisze we wstępie do poradnika Mówienie prawdy sobie samemu. Jak sobie radzić z problemami życia?1 jego współautor, luterański pastor i doktor psychologii klinicznej, William Backus.

Autorzy książki przypominają pewną prostą i uniwersalną zasadę: prawda – głoszona w miłości, a nie w celu pognębienia kogoś – wyzwala. Jest jednak zasadnicza różnica między pamięciowym przyswojeniem sobie wiedzy o tym a praktycznym doświadczaniem tego w codziennym życiu. Gdy zaszczepisz prawdę w każdej swojej myśli – przyjmując terapeutyczny zastrzyk prawdy i uciekając od kłamstwa i błędnych przekonań, które cię zniewalają – odkryjesz, że twoje życie zacznie się radykalnie zmieniać. „Terapia błędnych przekonań” dotyczy takich problemów jak gniew, depresja, brak samokontroli, nienawiść do siebie samego, lęk przed zmianą czy wiara w to, że jest się niezastąpionym.

Dalszy jej ciąg przynosi kolejna książka Williama Backusa: Mówienie prawdy sobie nawzajem. Co powiedzieć? Jak to powiedzieć? Kiedy to zrobić?2 Szczere mówienie prawdy w miłości, unikanie manipulacji wynikającej z poczucia winy, umiejętność mówienia „nie” i sztuka słuchania oraz znoszenia krytyki to niektóre z jej tematów. Ma ona pomóc czytelnikowi w budowaniu trwałych, zdrowych, dających zadowolenie więzi międzyludzkich – w rodzinie i w pracy, z przyjaciółmi i ludźmi, którzy wzbudzają naszą irytację. Jest ona przy tym adresowana do wszystkich, bo wszyscy mamy kłopoty w porozumiewaniu się z innymi.

Także z dziećmi. Często wynika to z naszych kompleksów i zahamowań, z lęku, że nie uda się nam sprostać roli rodziców, albo przeciwnie – z braku samokrytycyzmu. Jak budować poczucie własnej wartości w swoim dziecku?3 Ta książka doktora Jamesa Dobsona skierowana jest do wszystkich rodziców – bez względu na to, jakie były ich własne doświadczenia w tej dziedzinie. Nie jesteśmy przecież skazani na powielanie błędów, które popełniono wobec nas. Dobson mówi więc o kształtowaniu osobowości wrażliwej, ale nie przewrażliwionej, o chronieniu dziecka przed kompleksem niższości, o wyrabianiu w nim otwartego, pozytywnego stosunku do życia i otoczenia. Zachęca do wychowywania ludzi odważnych, aktywnych, poszukujących tego, co najlepsze, a nie zakompleksionych, zdeformowanych psychicznie osób, które ulegają powszechnemu systemowi powierzchownych i fałszywych wartości. Uczy, że życiem trzeba się cieszyć i umieć je dobrze i mądrze wykorzystać. Chrześcijanie nie powinni przed tym, niewątpliwie trudnym, zadaniem rejterować.

Ale nie zawsze wszystko się udaje i mimo najlepszych chęci pojawiają się rozmaite kłopoty, a nawet permanentne kryzysy. Także dlatego, że świat staje się coraz bardziej niebezpieczny, a w miarę, jak dzieci rosną, są na te niebezpieczeństwa coraz bardziej narażone. O takich sytuacjach traktuje książka Stephena Arterburna i Jima Burnsa Gdy miłość nie wystarcza. Poradnik dla rodziców.4

Powszechny kryzys funkcjonowania rodziny oraz uniwersalne problemy wieku dojrzewania w połączeniu z posępnymi statystykami (dotyczą one wprawdzie Stanów Zjednoczonych, ale nie ma się co łudzić, że i tego nie zmał-pujemy) na temat życia seksualnego młodzieży, alkoholizmu, narkomanii, samobójstw nie napawają otuchą, ale nie powinny prowadzić do załamania rąk. Autorzy zachęcają rodziców do walki. I do modlitwy. W swej książce starają się udzielić wielu konkretnych rad, jak rozpoznać, że coś dzieje się źle, jakie są symptomy uzależnienia od narkotyków i alkoholu, oznaki myśli samobójczych, seksualnego molestowania. Co jest przyczyną homoseksualnych wyborów? Co zrobić, gdy nieszczęście już się wydarzyło? Arterburn i Burns nie chcą straszyć ani epatować złem, ale ostrzegają, że nierozsądna jest postawa: „mojego dziecka to na pewno nie spotka”. Powierzenie dziecka Bogu, lub chrześcijańskim wychowawcom, nie zwalnia rodziców od odpowiedzialności za nie. A ponieważ profilaktyka jest lepsza niż leczenie, autorzy podają kilka zasad zapobiegania kryzysom. Nie lekceważmy ich dlatego, że są takie (pozornie) proste. Mamy zatem: znajdować czas na to, by się odprężyć i cieszyć sobą nawzajem, stosować konsekwentną dyscyplinę, okazywać sobie uczucie, budować zdrowy obraz siebie i... kochać się nawzajem.

mok

1 William Backus, Marie Chapian: Mówienie prawdy sobie samemu. Jak sobie radzić z problemami życia? Przekład Andrzej Gandecki. Wydawnictwo „Pojednanie”. Lublin 1992. s. 144
2 William Backus: Mówienie prawdy sobie nawzajem. Co powiedzieć? Jak powiedzieć? Kiedy to zrobić? Przekład Andrzej Gandecki. Wydawnictwo „Pojednanie”, Lublin 1993. s. 160
3 James Dobson: Jak budować poczucie własnej wartości w swoim dziecku? Przekład Andrzej Gandecki. Wydawnictwo „Pojednanie”, Lublin 1993. s. 160
4 Stephen Arterburn, Jim Burns: Gdy miłość nie wystarcza. Poradnik dla rodziców. Przekład Andrzej Gandecki. Wydawnictwo „Pojednanie”. Lublin 1993, s. 201