Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

4 / 1994

Tegoroczne posiedzenie Komitetu Naczelnego Światowej Rady Kościołów, najwyższego gremium w okresie między Zgromadzeniami Ogólnymi, odbywało się od 20 do 28 stycznia br. w Johannesburgu, po raz pierwszy w Republice Południowej Afryki. Przez ostatnie ćwierć wieku barierą uniemożliwiającą braterskie kontakty ŚRK z Kościołami w tym kraju był system apartheidu, przeciwko któremu ŚRK, a zwłaszcza jej Program Zwalczania Rasizmu, czynnie występowały.

A oto najważniejsze sprawy, jakie rozważano podczas obrad Komitetu.

  1. Wielokrotnie powracano do pytania, jak ŚRK może przyczynić się do powstrzymania wojny domowej w RPA w sytuacji, gdyby wybory parlamentarne, ogłoszone na 27-29 kwietnia, nie spełniły społecznych oczekiwań i nie przyniosły demokratycznych rozstrzygnięć, zwłaszcza że różne zbrojne ugrupowania wzywają do bojkotu wyborów. Komitet Naczelny, któremu „czarne" Kościoły południowoafrykańskie wiele zawdzięczają, jeśli chodzi o zwalczanie rasizmu, opowiedział się za sukcesywnym znoszeniem sankcji ekonomicznych i zaapelował do wszystkich miejscowych Kościołów, aby udzieliły poparcia procesom demokratyzacji oraz zaangażowały się na rzecz wyborów wolnych, uczciwych, bez terroru. ŚRK oczekuje, że nowo utworzony rząd RPA otoczy szczególną opieką ludzi młodych i umożliwi im równy start.
  2. W orędziu skierowanym do Kościołów w byłej Jugosławii ŚRK skrytykowała sankcje ONZ nałożone na Serbię i Czarnogórę (tzw. nową Jugosławię), gdyż spowodowały one „ogromne braki w środkach żywnościowych i lekach dla ludności cywilnej". Sformułowanie to spotkało się z krytyką części członków Komitetu Naczelnego, którzy ubolewali, że Rada wypowiadając się w sprawie sankcji nie uwzględniła sytuacji na terenach całej b. Jugosławii oraz nie wzięła pod uwagę faktu, iż żywność i leki nie są objęte sankcjami ONZ, a zatem ŚRK powinna raczej opowiedzieć się za ścisłym przestrzeganiem embarga. Sekretarz generalny Rady, ks. Konrad Raiser, który w październiku ub.r. wspólnie z sekretarzem generalnym Konferencji Kościołów Europejskich, Jeanem Fischerem, zwrócił się do sekretarza generalnego ONZ Butrosa Ghali o przemyślenie sprawy sankcji, jednoznacznie stwierdził, że sam nie jest im przeciwny, uważa natomiast, że są one stosowane tylko wobec jednej strony konfliktu. Na przykład embargo na surowce sprawiło, że w Serbii bardzo zmniejszyła się produkcja lekarstw.

Kiedy sankcje gospodarcze są – według ŚRK – usprawiedliwione? Otóż w takich sytuacjach, jakie miały miejsce w RPA i podczas wojny w Zatoce Perskiej, choć i w tych wypadkach opinie Kościołów członkowskich Rady były zróżnicowane. Dlatego uznano potrzebę przeprowadzenia dogłębnych studiów nad tą sprawą.

  1. Zmiana warunków klimatycznych na Ziemi wymaga – zdaniem ŚRK – aby bogate państwa uprzemysłowione „radykalnie zmieniły kurs", bo to one właśnie, dążąc do coraz większej produkcji i konsumpcji, przyczyniły się do nieodwracalnych zmian klimatu – napisano w jednomyślnie przyjętej deklaracji Komitetu Naczelnego.
  2. Raport IV Zespołu Programowego ŚRK, przyjęty przez Komitet Naczelny, zawiera wstrząsające dane: ponad jedna czwarta ludności świata żyje w absolutnym ubóstwie, dwa miliardy ludzi nie mają czystej wody pitnej, 14 min dzieci umiera rocznie z powodu niedożywienia. Wskutek konfliktów wewnętrznych, głodu lub dewastacji środowiska naturalnego coraz więcej ludzi opuszcza swe strony ojczyste. ŚRK bliżej zbada sytuację uchodźców i robotników wędrownych a odpowiedni raport zostanie przedstawiony na następnym posiedzeniu Komitetu Naczelnego we wrześniu 1995 r. w Nashville (USA).
  1. Uchwalono, że VIII Zgromadzenie Ogólne ŚRK odbędzie się w 1988 roku w stolicy Zimbabwe – Harare, w 50 rocznicę istnienia Rady. Z obradami Kościołów w Afryce wiązane są pewne nadzieje, te mianowicie, że nastąpi odnowienie pracy ŚRK i powstanie nowa wizja wspólnoty ekumenicznej.
  2. Nowym dyrektorem Komisji „Wiara i Ustrój" mianowano szkockiego teologa prezbiteriańskiego Alana Falconera, dyrektora Instytutu Ekumenicznego w Dublinie (Irlandia), który zastąpi odchodzącego na emeryturę Günthera Gassmanna. Nowym dyrektorem I Zespołu Programowego został prawosławny teolog z USA – Thomas Fitzgerald.
  3. Dzięki przyjęciu trzech nowych Kościołów (Prawosławnego Kościoła Autokefalicznego Albanii – 750 tys. członków, Kościoła Anglikańskiego Prowincji Burundi – 200 tys. i Kościoła Anglikańskiego Prowincji Rwandy – 250 tys.) liczba Kościołów członkowskich ŚRK wzrosła do 324. W poczet nowych rad stowarzyszonych przyjęto krajowe rady ekumeniczne z Ugandy, Anglii, Madagaskaru i Szwecji.

Z Polski w obradach Komitetu Naczelnego uczestniczyli: bp Jan Szarek – zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, i Wsiewołod Konach z Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, pracownik naukowo-dydaktyczny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.

K. K.