Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

6 / 1994

JAKI JEST BÓG?

Widok ośnieżonych gór może patrzącemu zapierać dech w piersiach. Ich piękno jest jednak niewidoczne, jeśli skrywa je zasłona chmur lub mgły. Czasami taki właśnie wydaje nam się Bóg.

Starotestamentowe losy Izraela pokazują, że Bóg od czasu do czasu rozwiewa mglistą zasłonę sprzed ludzkich oczu, daje doświadczyć swojej obecności i udziela cząstki poznania swej natury. Podobne przeżycia pozwalają przekonać się o tym, jak bardzo różni się ona od ludzkich oczekiwań i ocen.

Dla Izraelitów Boża wyjątkowość była częścią Jego świętości. Ich spekulacje i odkrycia na temat Bożego charakteru i istoty Jego świętości możemy prześledzić w wydarzeniach związanych z wyjściem Izraelitów z Egiptu.

TYLKO BÓG JEST ŚWIĘTY

O wybawieniu Izraelitów przez Boga czytamy w II Księdze Mojżeszowej. Wielkie wydarzenie Wyjścia ukazało im Boga, który jest zawsze obecny, choćby nawet przeczyły temu okoliczności. Po latach ucisku mgła przed oczami Izraelitów rozproszyła się.

Oto jak Izrael opiewał swoje wybawienie w słynnym hymnie: „Wtedy zaśpiewał Mojżesz i synowie izraelscy następującą pieśń: Zaśpiewam Panu, gdyż nader wspaniałym się okazał: konia i jego jeźdźca wrzucił w morze! Pan jest mocą i pieśnią moją, i stał się zbawieniem moim. On Bogiem moim, przeto Go uwielbiam; On Bogiem ojca mojego, przeto Go wysławiam. Pan jest wojownikiem. Pan – imię Jego. Rydwany faraona i jego wojsko wrzucił w morze, a wybrani jego wojownicy zostali pogrążeni w Morzu Czerwonym. [...] Któż jest jak Ty wśród bogów, Panie? Któż jest jak Ty, wzniosły w świętości? Straszliwy w chwalebnych czynach, Sprawco cudów?” (II Mojż. 15:1-4.11).

Izraelici poznali więc Boga jako Wyzwoliciela. Następnie hymn ukazuje perspektywę wędrówki do Ziemi Obiecanej, którą lud Boży ma objąć w posiadanie: „Łaską swoją wiodłeś lud, który wykupiłeś; prowadziłeś ich mocą swoją do siedziby swojej świętości, [...] wyprowadziłeś ich i zasadziłeś na górze dziedzictwa swego, na miejscu, które uczyniłeś swoją siedzibą, Panie, Świątynią, którą przygotowały ręce Twoje” (w. 13.17).

Psalm ten wysławia Boga, który będąc „wzniosły w świętości, straszliwy w chwalebnych czynach”, okazał się „Sprawcą cudów” (II Mojż. 15:11). Hymn zwycięstwa wynosi Go ponad innych bogów. Dzięki Bożemu działaniu w historii Izrael przekonał się, jaki naprawdę jest Bóg. Słowem, jakiego użyto do podkreślenia różnicy między Bogiem i wszelkimi innymi – niższymi – bytami, jest świętość.

Świętość wiąże się z oddzieleniem. W biblijnej hebrajszczyźnie słowo to oznacza odcięcie. Porażka faraona i bóstw Egiptu wynosi Jahwe, Boga Izraelitów, ponad wszelkie inne moce. Chociaż Izrael nie mógł poznać Boga takim, jakim On jest (bo stanowi to niezgłębioną tajemnicę, nieosiągalną dla istoty ludzkiej), słowo świętość kładzie nacisk na to, iż Bóg dał się ludziom poznać jako Wybawiciel. Izraelici wiedzieli, że nie zdołają ogarnąć ani pojąć Boga intuicją, rozumem ani spekulatywnym myśleniem, a tylko i wyłącznie dzięki temu, że On sam postanowił objawić im się w słowie i w czynie. Jest Bogiem wyjątkowym. To właśnie mieli na myśli Izraelici, gdy głosili Jego świętość. Mówiąc, że jest święty, ogłaszali tym samym, iż jest On Bogiem.

Izraelici poznali, że spotkali się z żywym Bogiem, gdyż ukazała się im Chwała Boża (w. 11). Zwycięstwo nad Morzem Czerwonym sprawiło, że ludzie ujrzeli Boga „straszliwego w chwalebnych czynach”. Chwała, ta samo-objawiająca się obecność Boża, została zestawiona z Jego świętością: „Oto, co rzekł Pan: na bliskich moich okazuje się świętość moja, a wobec całego ludu chwała moja” (III Mojż. 10:3).

Widowiskowe rozgromienie armii egipskiej było manifestacją Bożej chwały i oznajmieniem, iż jest On Świętym Izraelskim. Dla ludu Bożego Jego obecność oznaczała zbawienie i sąd nad Egipcjanami. Izrael ujrzał więc dwie strony Bożej świętości, które ujawniły się w tym wydarzeniu: zniszczenie wroga, który szydzi z Bożych celów, oraz zbawienie ludzi, którzy polegają na Bożej miłości i trosce.

ŚWIĘTOŚĆ, KTÓRA PRZYCIĄGA I ODPYCHA

Dramat Wyjścia rozpoczyna się wraz z powołaniem Mojżesza. Jest rzeczą godną podkreślenia, że pierwsza wzmianka o Bożej świętości znajduje się właśnie w II Księdze Mojżeszowej. Na początku uwagę Mojżesza zwrócił krzak, który płonął, ale się nie spalał. Kiedy podszedł bliżej, usłyszał Boży głos, co sprawiło, że się cofnął, bo ziemia, na której stanął, okazała się święta. Stała się święta dlatego, że Bóg był tam obecny. „Wtedy rzekł [Bóg do Mojżesza]: Nie zbliżaj się tu! Zdejm z nóg sandały swoje, bo ziemia, na której stoisz, jest ziemią świętą. Rzekł też: Jam jest Bóg ojca twego. Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba. Wtedy Mojżesz zakrył oblicze swoje, bał się bowiem patrzeć na Boga” (II Mojż. 3:5-6).

Obecność Świętego wywołuje uczucie wstrząsu, przerażenia i chęć ucieczki, a jednocześnie budzi fascynację i przyciąga. Takie przeżycie wprawia nas w podziw dla Boga, pomimo rezerwy spowodowanej Jego całkowitą innością i odrębnością.

Podczas swego powołania Mojżesz nauczył się, że Bóg jest inny i poznał Jego imię – Jahwe – które miał przekazać Izraelitom. Przeżycie przy płonącym krzaku było dla niego spotkaniem z tajemnicą i ostatecznością, doświadczeniem budzącym podziw i lęk, a jednocześnie będącym zachętą do wzywania imienia osobowego, wiernego i niosącego ratunek Boga. Mojżesz przekonał się, że to, czego Bóg dotknął, nie pozostaje już takie, jakie było przedtem; że to, co On czyni swoją własnością, musi wystrzegać się zbruka-nia i zostać Mu poświęcone.

ŚWIĘTOŚĆ, KTÓRA ODDZIELA

Faraon i bogowie Egiptu zostali pokonani, a Izraelici oznaczeni krwią baranka paschalnego – ocaleli (II Mojż. 7-11; 12:21 -29). Ich wybawieniu towarzyszyło wymaganie oddzielenia wszystkich pierworodnych jako szczególnej Bożej własności (13:1 -10). Później plemię Lewitów stało się przykładem świętości narodu izraelskiego – tzn. ich oddzielenia i wybraństwa (IV Mojż. 8:5-26). W wyniku odkupienia Izrael stał się ludem wybranym przez Boga na własność. 19 rozdział Księgi Wyjścia wyjaśnia, czego Bóg oczekiwał od swojego ludu: „jeżeli pilnie słuchać będziecie głosu mojego i przestrzegać mojego przymierza, będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich ludów, bo [chociaż] moja jest cała ziemia [...], wy będziecie mi królestwem kapłańskim i narodem świętym” (w. 5-6). Taka była misja Izraela.

Jako Boża własność i odbicie Jego natury Izrael miał być oddzielony od świata, tak jak w starożytnym społeczeństwie kapłan – z racji wyjątkowego charakteru swej służby – był oddzielony od reszty ludu. Świętość Boża wymagała, by Izrael został odłączony od świata po to, by ten świat przyciągnąć do Boga.

Ta sama prawda odnosi się dziś do Kościoła: „wy jesteście rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem nabytym, abyście rozgłaszali cnoty Tego, który was powołał z ciemności do cudownej swojej światłości” (I Ptr. 2:9).

CHWAŁA BOŻEJ ŚWIĘTOŚCI

Prawo Mojżeszowe, czyli pisemny i namacalny wyraz Bożych wymagań stawianych ludziom, zostało nadane na górze Synaj. Królewska władza Boga nad Izraelem została przez cały lud przyjęta i Święty Izraelski zasiadł pośród nich na tronie.

Po nadaniu Prawa Bóg pokazał Mojżeszowi plan Przybytku i dał mu wskazówki dotyczące jego budowy. Przybytek stał się ziemskim pałacem niebiańskiego Króla. Bóg tak wyraził swą chęć zamieszkania wśród Izraelitów: „wystawią mi Świątynię, abym zamieszkał pośród nich. [...] Objawię się tam synom izraelskim, a miejsce to będzie poświęcone moją chwałą [...] i będę ich Bogiem” (II Mojż. 25:8; 29:43.45).

Przybytek nazywano miejscem świętym. Później Jerozolima, gdzie Bóg objawił się w Świątyni, została świętym miastem. Charakter domu odzwierciedla bowiem charakter jego właściciela. W miarę jak kapłan coraz bardziej przybliżał się do Miejsca Najświętszego, tym cenniejsze były sprzęty liturgiczne. Tylko raz w roku arcykapłan mógł wejść za zasłonę do Miejsca Najświętszego, gdzie mieszkała Chwała Boża. Drżąc o własne życie, wchodził tam z ofiarą z krwi i, będąc symbolicznym dowodem grzeszności ludu izraelskiego, prosił o Boże przebaczenie dla siebie i całego Izraela.

Istnienie Przybytku odzwierciedlało wymaganie oddania czci Bogu, podkreślając z jednej strony dystans istniejący pomiędzy człowiekiem i Bogiem, z drugiej zaś strony – podziwu godny przywilej przybliżenia się do Niego. Przez sam fakt swego istnienia Przybytek, a potem Świątynia, był zaproszeniem skierowanym przez Boga do człowieka.

II księga Mojżeszowa mówi bardzo wiele o Bożym charakterze, o Jego przymiotach. Najważniejszym z nich jest Boża świętość. Księga Wyjścia pokazuje też wielkie zmiany losu Izraelitów. Rozpoczyna się od ich pobytu w niewoli egipskiej, a kończy w chwili, gdy Chwała Pańska napełniła nowo wzniesiony i poświęcony Przybytek.

O wielkim przejściu z niewoli do wolności mówi też Ewangelia – Dobra Nowina Jezusa Chrystusa. Jest to Boże poselstwo o powołaniu z więzów grzechu do wolności w Jezusie. Dlatego apostoł Piotr napisał następujące słowa: „za przykładem Świętego, który was powołał, sami też bądźcie świętymi we wszelkim postępowaniu waszym” (I Ptr. 1:15).

DO PRZEMYŚLENIA

  1. Świętość Boża jest tak odległa od naszych ludzkich doświadczeń, że możemy poznać ją tylko pośrednio – po słowach i czynach. Opisz okoliczności, w których wyraźnie byłeś świadomy Bożej świętości.

  2. Przeczytaj w II Mojż. 3:1-6 rozmowę Boga z Mojżeszem przy płonącym krzaku. Dlaczego ogień jest symbolem świętości? Przeczytaj także Zach. 13.

  3. Przeczytaj Obj. 15:3-4. Jak człowiek powinien zareagować na świętość Boga? Zob. też I Ptr. 1:13-2:3. Dzięki czemu Boża świętość może stać się częścią naszego życia?

  4. Boża świętość manifestuje się zarówno w zniszczeniu, jak i w miłosierdziu i zbawieniu (zob. Iz. 10:20-23; 12:1-6; 30:8-15). Jaki jest jej związek z Bożą sprawiedliwością? Rozważ Rzym. 9:1 -24.

  5. Zachowania chrześcijan zależą w dużym stopniu od otoczenia, w jakim oni żyją. Jak powinniśmy postępować, aby przypomnieć o Bożej świętości ludziom żyjącym w świecie, który staje się coraz bardziej świecki? Przestudiuj Jn 15:18-19; Rzym. 12:1-2 i Tyt. 2:11-14.

Na podstawie „Decision” 1990, nr 12
oprac. J. M.