2 / 1995
WŚRÓD KSIĄŻEK
Jako że nagromadziło się kilka tytułów, to tym razem przegląd będzie hurtowy, a więc – z jednym wyjątkiem – ograniczony do niemal gołych anonsów.
• W ładnej, porządnie oprawionej serii Instytutu Wydawniczego PAX ukazało się wznowienie jednego z arcydzieł średniowiecznej literatury – by tak rzec – pietystycznej. O naśladowaniu Chrystusa1, książka przesycona żarliwością mistyka zakochanego w Bogu, przypisywana jest Tomaszowi a Kempis (zm. 1471). Na język polski przekładano ją od połowy XVI w., teraz jednak mamy do czynienia z współczesnym tłumaczeniem Anny Kamieńskiej.
• W tej samej serii ukazał się, również wznowiony, Krąg biblijny Romana Brandstaettera2. Zawiera osobiste świadectwa doświadczenia religijnego i drogi pisarza (ale także innych osób) do wiary, przekłady fragmentów Starego i Nowego Testamentu, odczytania Biblii w świetle tradycji żydowskiej i osobistych przeżyć. Dla Brandstaettera Biblia jest Księgą żywą, rodzinną, a Krąg biblijny stanowi znakomitą, niebanalną zachętę do jej czytania.
• Nakładem Wydawnictwa Naukowego „Semper” ukazał się Kalendarz ewangelicko-reformowany na rok 19953, a w nim jak zwykle artykuły na różne tematy oraz tekst Ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, a także rozmaite formy wypowiedzi, np. adresowany do dzieci Mały Kościół. W sprawozdaniach z życia parafii zabrakło niestety Kleszczowa (nie nadesłano na czas?). Kosztuje 35 000 (starych) złotych.
• Tenże „Semper” wydał też reprint I wydania z 1570 roku Konfesji sandomierskiej4. Przeznaczona dla bibliotek, koneserów i miłośników książka jest droga (cena detaliczna u wydawcy – 450 000 starych złotych). W etui mieszczą się też, wydane w formie osobnych broszur w języku polskim, niemieckim lub angielskim, dwa wprowadzenia: dr Urszuli Augustyniak (historyczne) i prof. Rafała Leszczyńskiego (historyczno-literackie). Czekamy teraz na zapowiadane wydanie krytyczne, z komentarzem językowym, opracowane przez prof. Krystynę Długosz-Kurczabową, która o swoich refleksjach konfesyjnych na marginesie prac nad Konfesją napisała we wspomnianym już Kalendarzu.
• Z kolei w „Bibliotece myśli protestanckiej” Wydawnictwa Ewangelickiego św. Mateusza ukazała się naukowa rozprawa Bogusława Milerskiego pt. Religia a Słowo. Krytyka religii w ujęciu Dietricha Bonhoeffera i Paula Tillicha5.
• Docierają do nas ostatnio liczne sygnały o rozmaitych grupach marzących o zdobyciu rządu dusz. Wyobraźmy sobie, że jakiś wychowawca, rodzic, duszpasterz itp. chce uprzedzić niebezpieczeństwo czyhające na jego dziecko, więc zawczasu (albo i poniewczasie) sięga po opublikowaną w wydawnictwie znanego psychologa Jacka Santorskiego książeczkę Toksyczni terapeuci, przemoc religijna, sekty6 Davida Boadelli. Jeśli sięgnie, to się rozczaruje. Boadella mówi wprawdzie o destrukcyjnym oddziaływaniu pewnych nurtów psychoterapii i o autorytaryzmie sekt religijnych, a wiadomo, że w każdej grupie, w której istnieje silna więź (psychologiczna, ideologiczna czy religijna), istnieje też niebezpieczeństwo, że charyzmatyczny przywódca sięgnie po rząd dusz skupionych wokół niego wyznawców. Boadella Ameryki więc nie odkrywa, przywołując liczne, często drastyczne, przykłady manipulacji: nadużycia zaufania, pogwałcenia ludzkiej godności, wykorzystania zmniejszonej psychicznej odporności i bezbronności człowieka przeżywającego głęboki wewnętrzny kryzys. Ale wydanie tej publikacji w popularnej serii – pod chwytliwym rynkowo tytułem – jest albo błędem, albo zabiegiem obliczonym na efekt handlowy. Nie przyniesie ona bowiem pożytku potencjalnie zainteresowanemu tym tematem a nie wtajemniczonemu odbiorcy. Nieustanne omawianie i odsyłanie do własnych i cudzych artykułów jest zabiegiem sprzecznym z popularyzatorskim, wydawałoby się, charakterem książki. Do tego czytelnik brnie przez strony zapisane stylem często niezrozumiałym, silnie zagęszczonym specyficzną terminologią lub po prostu pseudouczonym językiem. A może to wydawnictwo nie zadało sobie trudu redakcyjnego opracowania książki? Tak więc poza nadużyciem zaufania (niezły paradoks) czytelnika liczącego na rzetelny i komunikatywny wykład potencjalnych zagrożeń, źródeł uwodzicielskości, a może i sposobów obrony – publikacja ta robi też wrażenie antypropagandy, podcinania własnej gałęzi, bo po jej przeczytaniu chciałoby się precz cisnąć całą tę gałąź (psychoterapię) jako szarlatanerię i bełkot.
mok
1 Tomasz a Kempis: O naśladowaniu Chrystusa. Przekład: Anna Kamieńska. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1994, s 261
2 Roman Brandstaetter: Krąg biblijny. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1994, s. 210
3 Kalendarz ewangelicko-reformowany na 1995 rok. Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa 1994, s. 184
4 Konfesja sandomierska. Reprint I wydania z 1570 r. Oprawa twarda z etui. Dwa wprowadzenia: historyczne Urszuli Augustyniak i historyczno-literackie Rafała Leszczyńskiego, w języku polskim, niemieckim lub angielskim. Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa 1994, s. 324+32+32
5 Bogusław Milerski: Religia a Słowo. Krytyka religii w ujęciu Dietricha Bonhoeffera i Paula Tillicha. „Biblioteka myśli protestanckiej”. Wydawnictwo Ewangelickie św. Mateusza, Łódź 1994, s. 322
6 David Boadella: Toksyczni terapeuci, przemoc religijna, sekty. Przekład: Jan Peche i Anna Tanalska-Dulęba. Jacek Santorski & CO - Agencja Wydawnicza, Warszawa 1994, s. 123