3 / 1997

Jedną z ulic pięknych, a szczególnie dla szerokości i wzniosłego położenia najzdrowszych w Warszawie, jest zapewne Leszno. Ulica ta ozdabia się coraz bardziej nowymi domami lub odnawianiem dawnych. Między innymi celuje kształtną i regularną architekturą dom należący do Kościoła wyznania Reformowanego.

„Kurier Warszawski” nr 26 z 30 stycznia 1821 r.

Tutejsze Kolegium kościelne wyznania Ewangelicko-Reformowanego, mając sobie przedstawioną Fryderykę Szwarc (wyznania ewang.-augsb.), która przez lat 15 przy jednej rodzinie służyła, dając ciągle wzorowy przykład pilności, wierności i posłuszeństwa, postanowiło, na mocy ustawy Gminy pomienionego wyznania, przypuścić ją do tegoż dobrodziejstwa, jakie służy dziewczętom, które w ciągu kilkuletniej służby w jednym że miejscu bez nagany się sprawowały i w śluby małżeńskie wstąpić zamyślają. Przeznaczając posagu złotych 300 Fryderyce Szwarc przy jej zamężciu z Bartłomiejem Zielińskim (wyznania rzymskokatolickiego), który także w ciągu dziesięcioletniej służby wojskowej od swoich zwierzchników otrzymał chlubne świadectwo, że zdarzenie sprawia kościelnemu Kolegium istotne ukontentowanie, gdyż znalazło znowu niewiastę zasługującą na nagrodę, która na pamiątkę wjazdu wiekopomnej pamięci Najjaśniejszego Aleksandra I, Cesarza Wszech Rosji, Króla Polskiego d. 12 listopada 1815 ustanowioną została. Życzy oraz, aby wiele służących dziewcząt wstąpiło w ślady Fryderyki Szwarc, a przez obyczajność, wierność i posłuszeństwo w służbie, zasłużyło w dniu swego zamężcia na równą pochwałę i nagrodę – w Warszawie, dnia 12 listopada 1826 – Prezes X. Diehl.

„Kurier Warszawski” nr 272 z 16 listopada 1826 r.

Wyczytawszy w „Kurierze”, że Fryderyka Szwarc, w nagrodę wiernej i gorliwej służby przez lat 15 przy jednej rodzinie, obdarzoną została dobroczynnym wsparciem jako posag i ma się zaślubić z również uczciwym człowiekiem, przeczytałem ten artykuł mojej czeladce i w ciągu 24 godzin już znalazłem niezmierną odmianę. Marysia Młodsza, która co kwartał zmieniała służbę i onegdaj oświadczyła, że nie będzie u mnie służyć od Nowego Roku, dziś ze łzami prosiła, abym innej nie przyjmował, gdyż jest jej życzeniem ciągle w naszym domu zostawać, bo (dodała) na miejscu i kamień obrasta. Szymonowa Kucharka lubiąca długo sypiać i gdyrająca ustawicznie na resztę czeladzi, a przy tym nie mając zwyczaju ścisłego zdawać rachunku z pieniędzy wydanych na obiad, dziś wstała godzinie 4-tej rano, milczy jak noc i z wziętych na żywność 8 złotych oddała reszty zł. 2, gr. 7, gdyż (jak twierdzi) teraz przekupki są grzeczniejsze, a przy targowaniu się można zachować oszczędność. Kasia Piastunka, co godzina wybiegająca na ulicę albo do szynkowni, siedzi przy kołysce jak przykuta, nawet odmówiła zaprosin na wesele. Daj Boże, aby tak dłużej trwało, co nie tylko w moim domu nastąpi, gdy się rozejdzie wieść o cnotliwej Fryderyce Szwarc, a może znajdzie się więcej osób doznających istotnej rozkoszy w przyczynianiu się do darów dobroczynnych, iż na cel podobny zapisy i wsparcie uskuteczniać będą – S. B.

„Kurier Warszawski” nr 274 z 18 listopada 1826 r.

List wczoraj odebrany z Gąbina pruskiego donosi, że w całej Żmudzi duchowni katoliccy połączyli się z kalwińskimi i luterańskimi i wspólnie w braterskiej chrześcijańskiej jedności zachęcają lud do obrony uciskanej Ojczyzny.

„Kurier Warszawski” nr 98 z 11 kwietnia 1831 r.

W Warszawie w roku zeszłym 1831 zaślubiło się wyznania reformowanego kawalerów: z pannami – 19, z wdowami niżej lat 45 – 2, wdowców niżej lat 60: z pannami i wdowami przed lat 45 – 3, mężczyźni i wdowcy starsi nad lat 60: z pannami i wdowami przed lat 45-1.

„Kurier Warszawski” nr 96 z 8 kwietnia 1832 r.

Z Wilna [wyjątek z listu], W niedzielę, to jest 21 lipca [1835]¹ było w Wilnie uroczyste otwarcie nowego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, na którą to uroczystość z wielu stron Litwy przybyli tak duchowni, jako też obywatele tego wyznania. Przed otwarciem drzwi kościelnych mieli stosowne mowy JW. Cedrowski oraz superintendent Downar. Nabożeństwo trwało przez kilka godzin, na którym znajdował się JO. Książę Dołgoruki, gubernator wojenny, i mnóstwo ludu różnych wyznań.

„Kurier Warszawski” nr 221 z 21 sierpnia 1835 r.

Zebrał Andrzej Tyszka

¹ Według kalendarza juliańskiego