Nr 7 / 2001

W warszawskim w Pałacu Kultury do końca sierpnia, codziennie od godz. 9 do 21 obejrzeć można wystawę „Warszawa – miasto wielu kultur”. Przygotowana z rozmachem na dwóch poziomach (parter i XXX piętro), może być wartościowym uzupełnieniem wycieczki po mieście.

Zebrane na pierwszej kondygnacji eksponaty to cenne zabytki z czterech świątyń warszawskich: synagogi Nożyków, prawosławnej katedry metropolitalnej, ewangelicko-reformowanego Kościoła przy Al. Solidarności i ewangelicko-augsburskiej parafii Św. Trójcy. Uwagę zwracają m.in. egzemplarz kalwińskiej Biblii Brzeskiej z XVI w., pierwszy polski przekład z języków oryginalnych, fundowany przez Radziwiłła (niestety, nieopatrzony żadną (!) informacją), zwój Tory, bogaty Ewangeliarz ze zburzonego Soboru Saskiego, XVII-wieczne naczynia liturgiczne (podobnie jak Biblia wypożyczone z Biblioteki Synodu Kościoła ewangelicko-reformowanego i podobnie pozostawione bez stosownej informacji). Sąsiadują ze sobą szaty dostojnika Kościoła prawosławnego, toga wypożyczona przez ks. bpa Z. Trandę i obrzędowy strój żydowski. Ważne wydarzenia z życia Kościołów uwieczniają powiększone fotogramy.

Katolicyzm, wyznanie według wszelkich statystyk dominujące, może dlatego właśnie zaprezentowano osobno, na XXX piętrze. Już na pierwszy rzut oka widać, że nie ze względu na imponującą przeszłość czy wielość i rangę zabytkowych eksponatów. Koncepcja jest osobliwa. Centralne miejsce zajmuje makieta Świątyni Opatrzności wg projektu prof. M. Budzyńskiego, tyle imponującego, co kontrowersyjnego. Tę część ekspozycji uzupełniają ściany z planszowymi informacjami o detalach budowli, szczegółach rozwiązań architektonicznych, plastycznych i zamyśle ekumenicznym (kaplice innych wyznań). Natomiast w bocznych korytarzach na tej kondygnacji zaprezentowano bogatą ofertę handlową (!) placówek Ars Christiana, obejmującą najnowsze wzornictwo szat liturgicznych, krucyfiksów, naczyń liturgicznych wg projektów plastyków z Centrum Apostolstwa Liturgicznego. U odwiedzających odczuć można zdziwienie i nawet zawód z powodu braku świadectw historii warszawskiego Kościoła katolickiego. W oczywisty sposób korespondowałoby to z charakterem ekspozycji na dole, ale cóż, takie jest prawo twórców wystawy.

Na szczęście bez konieczności honorowania wizji artystycznej, można poczuć autentyczną wspólnotę i prawdziwe sąsiedztwo warszawskich Kościołów. Z lotu ptaka na tarasie widokowym XXX piętra widać, jak cmentarz ewangelicki przy Żytniej łączy się z żydowskim i razem przechodzą w Stare Powązki, wieże katedry św. Floriana sąsiadują z kopułami cerkwi św. Marii Magdaleny, ogrody Pałacu Prymasowskiego przylegają do Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, jak Teatr Żydowski niemal graniczy z kościołem Wszystkich Świętych na pl. Grzybowskim (pamiętnym miejscem niedawnego pokutnego nabożeństwa).

„Oto Polska właśnie” – chciałoby się powiedzieć, stolica to w końcu jej serce.

ajs