NR 1-2 / 2011
CZY BIBLIA MA DO POWIEDZENIA COŚ INNEGO?
On mówi:
Twoja głowa jest jak Karmel, a włosy twojej głowy jak purpura. Król jest zaplątany w twych lokach. Jakże jesteś piękna i jakże pełna wdzięku, miłości przerozkoszna! Twoja postać podobna jest do palmy, twoje piersi do winogron. Pomyślałem: Wespnę się na palmę, zerwę wiązkę jej daktyli! Niech mi będą twoje piersi jak winogrona, a tchnienie twoich nozdrzy jak woń jabłek, a twoje podniebienie jak wyborne wino, które gładko spływa, zwilżając wargi i zęby.
Ona odpowiada:
Ja należę do mojego miłego i ku mnie zwraca się jego pożądanie. Pójdź, mój miły, wyjdziemy w pole, noc spędzimy wśród kwiecia henny!
On mówi:
Rankiem pójdziemy do winnic zobaczyć, czy kwitnie winna latorośl, czy otwarły się pączki, czy granaty są w pełnym kwieciu: Tam ci okażę swą miłość!
(PnP 7,6-13)
Pieśń nad Pieśniami jest jak urzekający, żarliwy taniec dwojga rozmiłowanych w sobie młodych ludzi, którzy są najprawdopodobniej nastolatkami – zważywszy na to, co wiemy o małżeństwie z czasów, kiedy napisana była Biblia. Ich pożądanie jest wzajemne, ich pasja jest wzajemna, ich spełnienie jest wzajemne. Zaakcentowano namiętność oraz intymność i nie istnieje tu dyskusja na temat małżeństwa czy płodności. To jedno z wielu miejsc w Biblii, w których afirmowane jest fizyczne piękno, przyjemność odbierana jako coś pozytywnego, pojawia się wiele form błogosławionych związków, a seksualność stanowi źródło przyjemności czy bólu.
Kocham Biblię, ale jestem nowicjuszką na polu jej nauk. W szkole niedzielnej, gdzie dorastałam jako żydówka, nie miałam bar micwy, nie wyszłam poza Księgi Rodzaju i Wyjścia. Bardzo wcześnie dowiedziałam się od mojej babci, która przeżyła Holocaust, że Nowy Testament był księgą „użytą” do zabicia moich krewnych, więc nie czytałam Nowego Testamentu aż do 1996 roku, kiedy to – podczas mojego pierwszego semestru studiów na wydziale teologii – profesor powiedział: „Przeczytajcie ten fragment, jakbyście go czytali po raz pierwszy”. Ja go tak właśnie czytałam!
Chciałabym też wspomnieć, że po raz pierwszy czytałam Biblię jako seksuolog. Pierwszy semestr w seminarium spędziłam jako pracownik naukowy Yale Divinity School podczas rocznego urlopu na stanowisku prezydenta Komisji Informacji i Edukacji ws. Seksualności Stanów Zjednoczonych. Byłam zaskoczona, kiedy czytałam Biblię hebrajską, jak wiele zawiera odniesień do seksualności: odnotowałam ponad trzydzieści pięć historii związanych z tą tematyką w samej tylko Księdze Rodzaju. Kiedy po raz pierwszy przeczytałam Nowy Testament, byłam jeszcze bardziej zaskoczona, mianowicie Pierwszym Listem do Korynatian. W nim to Paweł odniósł się do siedemnastu z trzydziestu siedmiu tematów, które powinny zostać poruszone w dogłębnym studium nad seksualnością.
Wielu ludziom zdaje się, że wiedzą, czego Biblia uczy na temat seksualności. Wierzą, że Biblia naucza, że seks istnieje jedynie dla celów prokreacji i że masturbacja, aborcja oraz antykoncepcja są złe. Tymczasem Biblia milczy na każdy z tych tematów. Niektórzy uważają, że jest w całości patriarchalna, podczas gdy znajdują się w niej teksty podkreślające partnerstwo i równość.
Zaskakujące jest, jak rzadko pastorzy, rabini i księża mówią o przekazie biblijnym dotyczącym seksualności, podczas gdy zdaje się on być wszechobecny na jej kartach. Potwierdzam doświadczenie Marty'ego Goldensohna z National Public Radio. Kiedy byłem dzieckiem – powiedział – nie mogłem dojść do tego, dlaczego musiało być po parze z każdego rodzaju zwierząt na arce. Nikt nie chciał mi tego wyjaśnić. Zastanawiałem się, czy to dlatego, żeby Bóg miał zapas – jak np. zapasową żyrafę, w razie gdyby jedna żyrafa została zraniona lub zachorowała?
Jest wiele historii, nawet tych najważniejszych, jak historia stworzenia czy narodzin Jezusa, gdzie seksualność jest kwestią tyleż centralną, co pomijaną. W gruncie rzeczy Biblia zaczyna się od afirmacji ludzi jako stworzeń seksualnych. W pierwszym opisie stworzenia Bóg stworzył człowieka na obraz swój. Na obraz Boga stworzył go. Jako mężczyznę i niewiastę stworzył ich. Pierwszą rzeczą, jaką Bóg mówi do ludzi jest: uprawiajcie seks – Rozradzajcie się i rozmnażajcie się. W drugim opisie stworzenia Bogu coś się nie podoba; stwierdza, że niedobrze jest człowiekowi, gdy jest sam i postanawia znaleźć Adamowi towarzysza. Przyprowadza Adamowi każde ze zwierząt i proponuje jego towarzystwo. Adam nie akceptuje żadnego z nich. Dopiero wtedy Bóg usypia Adama, by stworzyć kobietę. Doniosłą rolę seksualności wyraża ostatni wiersz rozdziału: Dlatego opuści mąż ojca swego i matkę swoją i złączy się z żoną swoją, i staną się jednym ciałem. Celem zjednoczenia jest przyjemność seksualna; prokreacja nie jest wspomniana w drugim opisie stworzenia.
Oba pierwsze teksty Biblii akcentują równość mężczyzn i kobiet, przyznają, że potrzebujemy towarzyszy i pomocników w życiu, potwierdzają cel seksualności zarówno jako prokreację i rekreację, podkreślają, że Bogu podoba się taki dar dla ludzkości.
Biblia uczy, że ciała są dobre. Paweł nauczał, że ciało wasze jest świątynią Ducha Świętego (I Kor. 6,19) i ten przekaz pojawia się wielokrotnie zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie. Biblia często podkreśla atrakcyjność swoich bohaterów: Rebeka była bardzo piękna; Rachela miała piękną postać i miłą powierzchowność; Józef miał piękną postać i miłą powierzchowność. Istotnie, Jakub i Rachela są pierwszym zapisanym przykładem miłości od pierwszego wejrzenia, częściowo ze względu na ich zewnętrzne piękno. Jakub czekał na nią siedem lat, a wydały mu się one jak kilka dni; tak bowiem bardzo ją kochał. (I Mojż. 29,20). W ten sam sposób oboje kochankowie z Pieśni nad Pieśniami są bardzo piękni i każda część ich ciała jest opiewana: Jakże jesteś piękna i jakże pełna wdzięku, miłości przerozkoszna! Twoja postać podobna jest do palmy, twoje piersi do winogron. (PnP 7,7-8)
Biblia mówi otwarcie i uczciwie o genitaliach i funkcjach ciała. Jest dobitnie szczera w kwestii menstruacji i wycieków nasienia. Menstruacja jest nawet wykorzystana jako narzędzie spisku w historii uwiedzenia Labana przez Rachelę – gdy ukrywa pod sobą rzeczy ukradzione z Jakubem, i mówi, że ma okres, więc on nie może jej prosić, by wstała i nie może dotknąć jej posłania. Jest też historia kobiety, która dotyka Jezusa i zostaje uzdrowiona, mimo że była nieczysta z powodu dysfunkcyjnego krwawienia miesięcznego przez ponad dwanaście lat (Mat. 9, 20).
Biblia wyraźnie podkreśla, że przyjemność jest dobra. Pożądanie seksualne pojawia się wiele razy w Księdze Rodzaju i w innych fragmentach. Synowie Boży mają pożądać piękne córki ludzkie (6, 2); Sara opisuje przyjemność czerpaną z intymności seksualnej w starszym wieku; Izaak zostaje zauważony, gdy pieścił Rebekę, żonę swoją; Lea i Rachela negocjują, która będzie spała z Jakubem w którą noc; żona Potyfara mocno pożąda Józefa; Dalila jest w stanie zapanować nad Samsonem dopiero po trzykrotnym związaniu, o które sam prosi. W związku z seksem w wieloletnich związkach Księga Przysłów ogłasza: Niech będzie błogosławiony twój zdrój, a raduj się z żony twojej młodości! Miłej jak łania, powabnej jak gazela! Niech jej piersi zawsze sprawiają ci rozkosz, upajaj się ustawicznie jej miłością! (Przyp. 5,18-19)
Celibat nie jest popierany przez Biblię hebrajską i w najlepszym wypadku jest to droga dla niewielu w Nowym Testamencie. Celibat pojawia się jedynie w czasach dezorganizacji: Jeremiasz pozostaje kawalerem ze względu na zbliżające się choroby i zniszczenie (Jer. 16,2), podczas gdy córka Jefty prosi go o odroczenie wyroku śmierci na dwa miesiące, by mogła opłakiwać moje dziewictwo (Córki izraelskie mają ponoć corocznie obchodzić po niej żałobę, ponieważ nie obcowała z żadnym mężczyzną [Sędz. 11, 39]).
Jest wiele błogosławionych związków w Starym i w Nowym Testamencie, nie tylko heteroseksualne i monogamiczne małżeństwa. Izaak jest jedynym patriarchą Izraela, który jest monogamistą. Salomon miał mieć siedemset żon i trzysta nałożnic (I Król. 11, 3); Dawid, jego ojciec, ma skromne dwadzieścia jeden żon; teksty mówią nam nawet, że kiedy Dawid miał depresję w późniejszym wieku, młoda kobieta została mu przedstawiona jako lekarstwo, choć on miał zbyt głęboką depresję, by z takiego remedium skorzystać (I Król. 1, 1-4)!
Przekaz Jezusa jest przekazem miłości i radykalnej inkluzywności, zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, a także dla ludzi o różnych stylach życia seksualnego. Na przykład w Ewangelii Jana Jezus zaskakuje swoich uczniów, ujawniając się Samarytance – która miała pięciu mężów i aktualnie mieszkała z kolejnym. Wybiera ją, by ogłosiła wieść, że On jest Zbawicielem – ale nie mówi jej, żeby poślubiła mężczyznę, z którym mieszka (Jan 4, 4-42). W jednym z najczęściej cytowanych tekstów nowotestamentowych Jezus odmawia potępienia kobiety oskarżonej o cudzołóstwo: Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamieniem. Oczywiście wszyscy rezygnują (Jan 8, 1-11).
Ks. Debra W. Haffner
Pełny tekst artykułu po zalogowaniu w serwisie.