Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 4/2015, ss. 24–25

Wspolnota Kosciolow Ewangelickich w Europie

 

 

 

 

Udzielenie schronienia uchodźcom i ich przyjęcie – wzmocnienie wspólnej polityki Unii Europejskiej wobec uchodźców
Dla kogo mogę stać się bliźnim? (Łk 10,36)

 

Z wielkim zaniepokojeniem Rada Wspólnoty Kościołów Ewangelickich w Europie (WKEE) obserwowała sytuację uchodźców na całym świecie w ciągu ostatnich miesięcy. Po raz pierwszy od drugiej wojny światowej tak wiele osób zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, regionów, krajów. Organizacje międzynarodowe mówią o 60 mln ludzi na całym świecie. Wydaje się, że Europa przeżywa czas głębokich przemian politycznych w świecie, w którym „upadające państwa” są jednym z jego objawów. W Syrii i Iraku to szczególnie przerażająca wojna skłania wielu do opuszczenia swojego miejsca. Jednak nawet tam większość wysiedlonych szuka schronienia we własnym kraju. Cztery miliony Syryjczyków przedostały się do krajów sąsiednich – Jordanii, Libanu i Turcji – i mieszkają w bardzo trudnych warunkach humanitarnych, również ze względu na fakt, że społeczność międzynarodowa nie dostarczyła niezbędnego wsparcia finansowego do tamtejszych obozów.

W ostatnich tygodniach kryzys uchodźczy szczególnie dramatycznie dotknął Europę. Zdjęcia tonących łodzi z uchodźcami na pokładzie, uchodźców zduszonych w ciężarówkach czy policji brutalnie wywożącej ludzi z terenów przygranicznych – to wszystko pozostawiło nas głęboko zszokowanych i zasmuconych. W tym samym czasie fala solidarności i pomocy przeszła przez Europę – na całym kontynencie, między innymi w wielu kościołach, przyjmowano i wspierano uchodźców. Z drugiej strony brutalne zamieszki wywołane ich przybyciem to także rzeczywistość w wielu krajach w Europie.

Rada WKEE przypomina o bardzo specyficznej i znaczącej roli obcego i uchodźcy w żydowskiej i chrześcijańskiej tradycji. Abraham zaprosił trzech obcych i służył im, przygotował dla nich posiłek, a gdy odeszli, odkrył, że w ich postaci odwiedził go sam Bóg (Rdz 18). Izrael co raz na nowo przypomina sobie, że ma chronić obcych i uchodźców, ponieważ sam naród wybrany był w niewoli w Egipcie, zanim nie został wywiedziony stamtąd przez Boga. Stawanie twarzą w twarz z nieznajomym ma przypominać Izraelowi o jego pochodzeniu i o wysiłku Boga, który chroni wolność i do niej prowadzi.

Kiedy Jezus został zapytany: „Kto jest moim bliźnim?”, odpowiedział przypowieścią o miłosiernym Samarytaninie. Samarytanin był obcym w tym czasie w Izraelu, a Jezus zaproponował pytającym zmianę perspektywy i postawienie pytania: „Dla kogo mogę stać się bliźnim?”.

Rada WKEE jest przekonana, że objęcie gościnnością uchodźców jest głównym przykazaniem chrześcijańskim i odzwierciedleniem miłości Boga do człowieka. Powinno ono w obecnej chwili kierować wszystkimi działaniami Kościołów i kształtować politykę. Należy w to włączyć refleksję, że taka gościnność oraz integracja uchodźców jest ogromnym wyzwaniem dla społeczeństw przyjmujących.

Rada apeluje do Kościołów członkowskich WKEE, aby głosiły w swoich krajach, że relokacja uchodźców w Europie odbywa się w duchu solidarności, sprawiedliwości i wzajemności. To wielkie zadanie może nam się udać tylko wspólnymi siłami. Kościoły członkowskie mają szansę przysłuchiwać się obawom tych, którzy czują się przytłoczeni liczbą napływających osób, których tożsamość jest kwestionowana. Tylko pełne zrozumienie tych obaw może zapobiec uproszczeniom populizmu.

Jako wspólnota Kościołów w Europie jesteśmy świadomi, że sytuacja konkretnych państw członkowskich Unii Europejskiej i ich społeczeństw jest bardzo różna. Jednakże Rada WKEE apeluje o kształtowanie wspólnej europejskiej polityki dotyczącej kryzysu uchodźczego i europejskiej odpowiedzialności opartej na wartościach wyrażonych w traktacie lizbońskim i Karcie praw podstawowych UE. WKEE przekonywała w ostatnich latach na różnych płaszczyznach, że zjednoczona Europa jest potrzebna, ponieważ istnieją problemy i wyzwania, które wykraczają poza kompetencje i możliwości krajowe. Kryzys uchodźczy z pewnością jest jednym z nich.

Na posiedzeniu 23 września 2015 r. Rada Europejska podjęła decyzję o zwiększeniu wsparcia finansowego dla organizacji międzynarodowych, które pracują w Syrii i krajach ościennych, przyjmując uchodźców i udzielając im schronienia. Z takim wnioskiem organizacje międzynarodowe i kościelne zwracały się już lata temu. Decyzja ta odzwierciedla przekonanie, że rozwiązanie leży w unormowaniu sytuacji politycznej w Syrii i Iraku. Może ona stać się częścią dobrej i konstruktywnej polityki sąsiedztwa. Wyciągając wnioski z tego kryzysu Europa odkrywa, że jest bardzo nieodległym sąsiadem Bliskiego Wschodu.

Zgodnie z tym zobowiązaniem należy wzmocnić wspólną politykę migracyjną i politykę wobec uchodźców w UE. Rada WKEE zwraca uwagę na refleksje i żądania w sprawie bardziej gruntownej i wspólnej polityki migracyjnej i polityki wobec uchodźców w UE, które zostały wydane w ostatnich tygodniach przez takie organizacje ekumeniczne jak Światowa Rada Kościołów, Konferencja Kościołów Europejskich czy Komisja Kościołów ds. Migrantów w Europie.

Rada WKEE pragnie zwrócić uwagę zwłaszcza na apel o stworzenie bezpiecznych i legalnych ścieżek dla uchodźców, aby mogli docierać do Europy bez konieczności uciekania się do usług przemytników. Takie ścieżki mogłyby obejmować: więcej obszarów relokacji, wizy humanitarne lub zniesienie obowiązku wizowego dla osób z regionów kryzysowych oraz bardziej elastyczne przepisy dotyczące łączenia rodzin uchodźców. W swoim przemówieniu o sytuacji UE przewodniczący Jean-Claude Juncker określił to rozumowanie jako „otwarcie legalnych kanałów migracji”. Ponadto ważne i konieczne jest, aby przestrzegać minimalnych standardów dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o azyl w krajach europejskich, jakkolwiek i gdziekolwiek to przyjęcie jest organizowane (zgodnie z normami dyrektywy UE w zakresie warunków przyjmowania). Zgodnie z taką polityką UE może stać się nie tylko niezawodnym sąsiadem państw, ale także ludzi w potrzebie.

Bruksela, 11 października 2015 r.

tłum. Katarzyna Wojtak