NR 1/2020, s. 41–42

Potem Pan Bóg wziął człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby go uprawiał i strzegł.

Rdz 2,15
(przekład Biblii Ekumenicznej)

Mojżesz dodaje, że opieka nad ogrodem została powierzona Adamowi, by pokazać, że posiadamy rzeczy, które Bóg powierzył w nasze ręce, pod warunkiem, że będąc zadowolonymi z ich oszczędnego i umiarkowanego używania, będziemy się opiekować tym, co powinno się zachować. Niech ten, kto posiada pole, tak korzysta z jego corocznych owoców, by nie dopuścić do okaleczenia ziemi poprzez zaniedbanie. Niech dąży do tego, by przekazać ją potomności w takim stanie, w jakim ją otrzymał, albo nawet lepiej uprawianą. Niech tak karmi się jej owocami, by ani nie roztrwonić jej poprzez zbytek, ani nie dopuścić do jej zniszczenia i zrujnowania poprzez zaniedbanie. Co więcej, by ta ekonomia i ta staranność, wraz z szacunkiem do tych dobrych rzeczy, które Bóg nam dał, byśmy się nimi cieszyli, mogła rozkwitać wśród nas. Niech każdy uważa się za Bożego zarządcę wszystkich rzeczy, które posiada. Wtedy ani nie będzie się zachowywał bezwzględnie, ani się nie zdeprawuje przez nadużywanie tych rzeczy, które Bóg chce zachować.

Jan Kalwin
Komentarz do Księgi Rodzaju 2,15

Znajdujemy się w środku kryzysu klimatycznego. Od końca XIX w. temperatura powierzchni Ziemi wzrosła o około 1 stopień Celsjusza. Ocieplenie miało miejsce przede wszystkim w ostatnich 35 latach, zaś ostatnie 5 lat było najcieplejszymi latami w historii pomiarów. Spowodowało to spadek masy tafli lodu na Grenlandii i Antarktyce, a także wyraźnie zauważalne cofanie się lodowców na całej kuli ziemskiej. Poziom mórz wzrósł o około 8 cali[1], a wyspy na Pacyfiku są zagrożone znalezieniem się pod poziomem morza w bardzo niedalekiej przyszłości.

Jest wyraźny konsensus co do tego, że ten kryzys klimatyczny to efekt działalności człowieka. To wyraźny rezultat światowego systemu ekonomicznego, który postawił zysk wyżej niż życie i splądrował Ziemię. System ekonomiczny, który podtrzymywał mit nieograniczonego wzrostu, domagał się wyzysku życia jako środka do gromadzenia bogactwa dla nielicznych poprzez podboje, rywalizację i chaos. Światowa Wspólnota Kościołów Reformowanych już w „Wyznaniu z Akry” (2004) stwierdziła: „Odrzucamy więc obecny porządek ekonomiczny świata, narzucony przez globalny, neoliberalny kapitalizm (…), [który łamie] Boże przymierze wykluczając biednych, słabych i całe stworzenie z pełni życia. Odrzucamy jakiekolwiek postulaty ekonomicznego, politycznego czy militarnego imperium, które obala Bożą suwerenność nad życiem i działa sprzecznie ze sprawiedliwym panowaniem Boga”[2].

Podczas Rady Generalnej [Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych] w 2017 r. podjęto decyzję o skierowaniu do państw G20 apelu o przestrzeganie porozumienia paryskiego[3]. Rada Generalna w swym oświadczeniu ubolewała, że „nasze destrukcyjne zmiany w środowisku pozostawiają nas w chwiejącym się świecie, w którym zarówno susze, jak i powodzie doprowadzają do klimatycznego uchodźstwa ludzi i wymierania gatunków”.

Jasne rozpoznanie znaków czasu wymaga od nas przyłączenia się do apelu o ogłoszenie kryzysu klimatycznego. To wezwanie do skruchy i odwrócenia się od naszego niosącego śmierć sposobu postępowania, a także do przymierza na rzecz sprawiedliwości w ekonomii i na Ziemi.

Potrzeba radykalnego i natychmiastowego działania, aby rozpocząć naszą drogę do rozwiązania problemu kryzysu klimatycznego. Prawda jest taka, że mierzymy się z wywołanym przez człowieka kryzysem, który ma katastrofalne konsekwencje zarówno dla ekonomii, jak i środowiska. Sytuacja kryzysowa tej natury wymaga radykalnej zmiany i niezwłocznego podjęcia kroków, by ocalić to, co pozostało na Ziemi.

Wzywamy nasze Kościoły członkowskie i szerszą wspólnotę ekumeniczną do:

• edukowania waszych parafii/zborów i wspólnot oraz orędowania na rzecz troski o Boże stworzenie poprzez kult religijny, badania oraz ekumeniczny i całościowo przemieniający aktywizm polityczny oparty na zgodnym odrzuceniu imperialnego kapitalizmu;
• orędowania na rzecz zrównoważonego życia i zachęcania do niego;
• wykorzystania okazji Czasu dla Stworzenia[4] (1 września – 4 października) do tego, by wejść w czas rozpoznania, wyznania, świadectwa i reformacji kwestii kryzysu klimatycznego;
• przyłączenia się do Nowej Międzynarodowej Architektury Finansowej i Ekonomicznej[5], naszej ekumenicznej inicjatywy, która zajmuje się kwestiami klimatu: w 2019 r. dąży do poradzenia sobie z problemami nierówności i zmian klimatycznych poprzez zajęcie się kwestiami opodatkowania i reparacji, w 2021 r. skupi się na wyzwaniach i duchowości postwzrostu[6] poprzez zajęcie się stylami życia i alternatywami;
• wspierania i inwestowania w energię odnawialną i inne środki do walki ze zmianami klimatycznymi;
• orędowania na rzecz zakończenia emisji gazów cieplarnianych na świecie i podjęcia działań w kierunku osiągnięcia neutralności klimatycznej;
• dzielenia się zasobami i informacjami o działaniach, które są skierowane na ekonomię życia oraz zrównoważone i ekologiczne życie;
• zajęcia się wyzwaniami nierówności, ubóstwa, wojny i konfliktów, wody, bezpieczeństwa żywnościowego i głodu, szczególnie poprzez pracę z migrantami klimatycznymi, wzywanie rządów państw do zakończenia wojen, militaryzacji i wydatków na wojsko oraz przyłączenie się do kampanii Zacheusz, która wzywa do sprawiedliwego opodatkowania, by poradzić sobie z problemem nierówności i długu ekologicznego[7].

Czas działania jest TERAZ!

Najla Kassab
Prezydent Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych

Chris Ferguson
Sekretarz generalny Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych

24 września 2019 r.

tłum. Michał Karski

______________

[1] 20,3 cm [przyp. tłum.].

[2] Punkt 19 „Wyznania z Akry”, cytat według przekładu Michała Koktysza, opublikowanego w JEDNOCIE nr 3/2017, s. 21.

[3] Porozumienie paryskie jest pierwszym w historii powszechnym i prawnie wiążącym światowym porozumieniem w dziedzinie klimatu. Zostało przyjęte przez 195 państw podczas szczytu klimatycznego w Paryżu (tzw. COP21) w grudniu 2015 r. Sygnatariusze porozumienia zobowiązali się do działania na rzecz utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie niższego niż 2 st. C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, a także do szybkiej redukcji emisji gazów cieplarnianych [przyp. tłum.].

[4] Czas dla Stworzenia (ang. Season of Creation) to międzynarodowa inicjatywa ekumeniczna. Od 1 września do 4 października chrześcijanie różnych wyznań na całym świecie jednoczą się w modlitwie, orędownictwie i praktycznych działaniach na rzecz ochrony stworzenia. Zob. www.seasonofcreation.org [przyp. tłum.].

[5] Nowa Międzynarodowa Architektura Finansowa i Ekonomiczna (ang. New International Financial and Economic Architecture, NIFEA) to wspólna inicjatywa Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych, Światowej Federacji Luterańskiej, Światowej Rady Kościołów i Rady Misji Światowej na rzecz etycznej, sprawiedliwej i ekologicznie zrównoważonej ekonomii [przyp. tłum.].

[6] Postwzrost (ang. degrowth) – idea zachęcająca do redukcji produkcji i konsumpcji [przyp. tłum.].

[7] Kampania Zacheusz (ang. Zacchaeus Campaign) jest prowadzona w ramach NIFEA. Wzywa do sprawiedliwości podatkowej, uwzględniającej sytuację społeczną i ekologiczną. Oręduje m.in. za progresywnym systemem opodatkowania, podatkiem węglowym i od zanieczyszczeń, a także za umorzeniem długów państw dotkniętych handlem niewolnikami i skutkami zmian klimatycznych [przyp. tłum.].