Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

1-2 / 1999

MYŚLANE NOCĄ

A ziemia była pustkowiem i chaosem; ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad powierzchnią wód.
I Mojż. 1:2

Tak może pamiętacie, w ubiegłym roku nie raz rozmyślałam nad pośpiechem. Temat ten dalej nie daje mi spokoju. Poddanie się presji coraz szybszego pędu we wszystkich niemal dziedzinach życia wydaje mi się wielkim zagrożeniem dla bliskiej i dalszej przyszłości człowieka, dla świata, w którym żyje i na którego kształt i jakość działaniem swoim wpływa.

Popatrzmy, jak Pan Bóg zabierał się do swojego Dzieła Stworzenia: „A ziemia była pustkowiem i chaosem; ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad powierzchnią wód...” (wszystkie przytoczone w tekście cytaty z Biblii, odnoszące się do stworzenia świata, pochodzą z I Mojż. 1:1-31 do 2:1). Skłonna jestem mniemać, że była to pierwsza faza stwarzania: namysł nad przyszłym kształtem zamierzonego Dzieła. Nie wiadomo, ile czasu Bóg na to poświęcił, a zresztą – Jego czasu nie możemy wszak mierzyć naszym pojmowaniem upływu godzin i lat.

W każdym razie Duch Boży unosił się w ciemności nad nieopisanym bałaganem, aż w pewnej chwili Bóg przemówił i rzekł: „Niech się stanie światłość. I stała się światłość”. Strach pomyśleć, co też ukazało się Bożym oczom w promieniach tej światłości, ale na pewno wiedział, że po ciemku nic nie można by z tym zrobić, więc stwierdził, iż „światłość była dobra”. „Oddzielił tedy Bóg światłość od ciemności. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. I nastał wieczór, i nastał poranek – dzień pierwszy”.

Czy nie uważacie, że ten opis pierwszych czynności Boga przy stwarzaniu świata jest głęboko przejmujący? Przecież On mógł po prostu skinąć dłonią i wszystko „zrobiłoby się samo”. Ale czy tak samo? Czy byłoby tak cudowne w każdym szczególe, tak różnorodne, a zarazem stanowiące jedność? Pierwszą rzeczą, jaka rzuca mi się tu w oczy, jest rozwaga, z jaką Bóg podchodził do zadania, które sam Bóg postawił; rozwaga i wysokie wymagania co do jakości. Stąd wniosek: Bóg nie znosi bylejakości i pośpiechu. Wszystko, co zamyślił i zrobił, najwidoczniej jeszcze sprawdzał, jak wygląda w praktyce, bo czytamy: „I widział Bóg, że światłość była dobra”. Co do zgodności stworzonego z tym, co zamyślił, upewniał się i w następnych dniach pracy, za każdym razem, gdy powstało coś nowego.

W piątym dniu Stworzenia „spojrzał Bóg na wszystko, co uczynił, a było to bardzo dobre. I nastał wieczór, i nastał poranek– dzień szósty. Tak zostały ukończone niebo i ziemia...” (I Mojż. 1:31 2:1). Ukończone, ale nie wykończone, bo – jak wiadomo – po odpoczynku dnia siódmego Wielki Twórca zabrał się znów do pracy. Z prochu ziemi ukształtował człowieka, zasadził w Edenie ogród i zatroszczył się o wiele szczegółów, które możemy podziwiać do dziś.

Tak powstał świat. I chociaż istnienie jego było w pewnej chwili mocno z powodu grzechu człowieka zagrożone, chociaż w potopie „wyginęło wszelkie ciało poruszające się na ziemi” (I Mojż. 7:21), to jednak dzięki Noemu, który „znalazł łaskę w oczach Pana” (I Mojż. 6:8), w arce ocalał zalążek całego, tak pięknie uprzednio pomyślanego i stworzonego przez Boga świata. I oddał Bóg człowiekowi w jego ręce wszystko, co żyje na ziemi. I ustanowił znak przymierza wiecznego między Bogiem a wszelką istotą żyjącą, przyrzekając, iż ilekroć na obłoku ukaże się łuk tęczy – wspomni na przymierze swoje „i już nigdy nie będzie wód potopu, które by zniszczyły wszelkie ciało” (I Mojż. 9:15).

Odziedziczyliśmy więc świat, nad którym kiedyś dano człowiekowi władzę. I od chwili, gdy ją otrzymał, człowiek zaczął się śpieszyć. Z początku śpieszył się powoli, bo środki umożliwiające szybkość działania i przemieszczania się miał mizerne. Ale ponieważ śpieszył się, by przed innymi zdobyć pożywienie i miejsce do życia, więc udoskonalał broń, wynalazł koło, sklecił łódź, oswoił zwierzęta pociągowe... Im więcej miał możliwości przyspieszenia czegokolwiek, tym więcej szybkości pożądał. I tak doszliśmy do dnia dzisiejszego.

A cóż – powiecie – złego w szybkości? Przecież nawet Paweł zalecał braciom: „Tak biegnijcie, abyście nagrodę zdobyli” (I Kor. 9:24), a o sobie powiedział: „Dobry bój bojowałem, biegu dokonałem...” (II Tym. 4:7). Do czegoż jednak tak się śpieszył? Do pieniędzy? Do rozrywek? Do władzy? Do zaszczytów? Pozwolę sobie przypomnieć: śpieszył się do wieczności, na spotkanie z Panem. I do pośpiechu w kierunku tego celu zachęcał braci chrześcijan.

No, ale doszliśmy przed chwilą do dnia dzisiejszego, więc spójrzmy, co się wokół nas dzieje. Jeśli chodzi o ludzi nauki, to przytoczę tu jedno zdanie na temat wynalazców: „schodzą z drogi, ażeby podnieść złote jabłko, lecz tymczasem przerywają swój bieg i zwycięstwo wypuszczają z rąk”. Tak sądził Francis Bacon, angielski mąż stanu, filozof i prawnik, w swoim dziele „Novum Organum”, wydanym w 1620 roku. I tamże, na tej samej 93 stronie, napisał: „W prawdziwym biegu doświadczenia we wszystkim trzeba brać za wzór Boską mądrość i porządek. Bóg zaś w pierwszym dniu stworzenia stworzył tylko światło i temu dziełu poświęcił cały dzień” (oba cytaty z „Novum Orgaum” w tłumaczeniu Jana Wikarjaka, Warszawa 1955).

Już zatem wtedy, niemal czterysta lat temu, Bacon widział niebezpieczeństwa związane z nieładem w działaniu i pośpiechem za wszelką cenę.

Muszę kończyć, więc jeszcze tylko dwie uwagi. Syntezą dzisiejszego pożądania szybkości dla niej samej, aż do zatracenia, wydaje się muzyka techno, której rytm dochodzi do szybkości 160 uderzeń na minutę. Doprowadza to człowieka do stanu, który jego ciało może wytrzymać przez czas dłuższy (np. całą noc na dyskotece) tylko dzięki narkotykowi o nazwie „ecstasy”. Jest to stan już bliski śmierci. Być może o to właśnie chodzi?

I uwaga druga. Bóg przyrzekł, że „już nigdy nie będzie wód potopu”. Ale po to, by ziemia zginęła i zniszczone zostało „wszelkie ciało” – nie trzeba już potopu zesłanego przez rozgniewanego Boga. Powtórkę zrobimy sobie sami. Tyle tylko że bez Noego i jego arki...

Wanda Mlicka