NR 2-3 / 2002
Niewiele jest cmentarzy czeskich w Polsce. Poza nekropolią w Zelowie, zachowały się one jedynie w stanie szczątkowym. Pozostawione własnemu losowi, często świadomie niszczone, przedstawiają sobą żałosny widok, powoli znikając z polskiego krajobrazu. Aby nie odeszły bezpowrotnie w niepamięć, konieczna jest rejestracja często ostatnich już pamiątek obecności potomków braci czeskich w naszym kraju.
Jednym z niemych świadków historii, zasługującym na uwagę, a przecież zupełnie zapomnianym, jest cmentarz w Piotrówce, wsi położonej na trasie Strzelce Opolskie - Zawadzkie.
Nie jedyny to zresztą ślad pobytu braci czeskich w tym miejscu: tamtejszy kościół rzymskokatolicki mieści się w budynku zboru kalwińskiego, obecna plebania to dawny dom pastora, a szkoła podstawowa przejęła schedę po szkole ewangelickiej. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod redakcją B. Chlebowskiego i W. Walewskiego (Warszawa 1887, t. VIII, s. 22), informuje: Petersgrätz - kol[onia] pow[iat] wielko-strzelecki, par[afia] ewang[elicka] Friedrichsgrätz /czes. Bedřichův Hradec, pol. Grecz (Grodziec)/. Są to osady założone przez kolonistów czeskich. Jest tu szkoła ewang[elicka] od 1836 r. W 1842 r. 70 d[omów] m[ieszkalnych], 483 mieszkańców (81 katolików).
O Piotrówce znajdujemy też wiadomość w książce E. Matuszewskiego 49 listów z powodu Braci Czeskich (Łódź 1971 r., s. 133): Dynamika rozwojowa Braci Czeskich na Śląsku wyraża się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku kupowaniem całych wsi lub ich zakładaniem, a także indywidualnym osiedlaniem się we wsiach niemieckich lub polskich. Ostatnim przejawem tej dynamiki a nawet ekspansji jest [...] założenie w 1832 roku Piotrówki (Petrovice, Petersgrätz) pod Strzelcami Opolskimi. Była to [...] inicjatywa ks. Piotra Sikory (dziadka późniejszego pastora zelowskiego - Hugona), od którego poszła nazwa nowej wsi posiadającej nawet swój herb... sikorkę na jodle. Inicjatywa była pastora, lecz realizacja przede wszystkim Czechów z Grecza, który w owym czasie był chyba najprężniejszym ośrodkiem gospodarczym Braci Czeskich na Śląsku.