NR 4/2013, s. 13

Człowiek zaangażowany

Inżynier, żołnierz, członek AK, powstaniec, budowniczy Warszawy, „wróg Polski Ludowej”, wreszcie człowiek zaangażowany w życie parafii i Kościoła ewangelicko-reformowanego. Jesienią minęło 50 lat od jego śmierci.

Urodzony w 1906 r. Olgierd Przewłocki z wykształcenia był inżynierem hydrotechnikiem (dyplom Politechniki Lwowskiej 1932 r.). Większość swojej pracy zawodowej poświęcił Warszawie, gdzie z momentem wybuchu II wojny światowej został powołany do wojska i brał udział w działaniach wojennych.

W czasie okupacji hitlerowskiej od lipca 1940 r. do 1 sierpnia 1944 r. pracował w Przedsiębiorstwie Robót Technicznych inż. A. Gadzińskiego na stanowisku dyrektora technicznego. W tym czasie był żołnierzem Armii Krajowej i pracował konspiracyjnie zatrudniając na podległych sobie budowach członków AK w celu zagwarantowania im legalnych dokumentów, a tym samym zapewnienia bezpieczeństwa ze strony władz okupacyjnych. Brał również udział w szeregu akcji dywersyjnych organizowanych przez AK przeciwko Niemcom, pomagał prześladowanej ludności żydowskiej oraz rodzinom więzionych i rozstrzelanych Polaków.

W czasie powstania warszawskiego walczył w szeregach Armii Krajowej. Był redaktorem „Wiadomości Powstańczych”, a swoje mieszkanie na warszawskiej Sadybie zamienił w nielegalną drukarnię. Udostępnił aktualne plany sieci kanałów, umożliwiając powstańcom przedostanie się tą drogą z Mokotowa do Śródmieścia, będąc w ten sposób współuczestnikiem słynnej akcji powstańczej. We wrześniu 1944 r. został ujęty przez Niemców i przebywał w obozie jenieckim, z którego udało mu się zbiec.

Bezpośrednio po wyzwoleniu, z początkiem lutego 1945 r. wrócił do Warszawy, gdzie jako współwłaściciel Przedsiębiorstwa Robót Budowlanych i Instalacyjnych brał czynny udział w odbudowie stolicy ze zniszczeń wojennych.

W tym czasie również zaangażował się w odbudowę budynku warszawskiego kościoła ewangelicko-reformowanego, polegającą na remoncie wieży uszkodzonej przez pocisk artyleryjski. Będąc w tym czasie właścicielem przedsiębiorstwa budowlanego wykonał te prace całkowicie bezpłatnie.

Udostępnił także swoje mieszkanie na ul. Wilczej szkółce niedzielnej i brał czynny udział w zajęciach poprzez wyświetlanie interesujących filmów. Zorganizował też wycieczkę do Krakowa. Podczas zajęć dzieci otrzymywały skromny posiłek (kanapki).

W październiku 1948 r. został aresztowany i uwięziony w Warszawie przy ul. Rakowieckiej jako „wróg Polski Ludowej”. Skazany na 6 lat więzienia, wyszedł po 3 latach ciężko schorowany po torturach, jakie przeżył podczas śledztwa w podziemiach NKWD przy ul. Chałubińskiego i naświetlaniu promieniami Roentgena na Rakowieckiej.

Od 1952 r. pracował na stanowiskach kierownika pracowni, głównego specjalisty instalacji sanitarnych i rzeczoznawcy w Warszawskich Biurach Projektów. Powrócił również do pracy w Kościele. Był członkiem Kolegium Kościelnego i delegatem parafii na Synod.

Gdy 1961 r. ujawniła się choroba krwi (białaczka), przeszedł na rentę inwalidzką. Nie poddawał się chorobie. Czas spędzał pisząc książkę dla inżynierów i studentów pt. „Studnie”. Zmarł 29 września 1963 r.

* * * * *

Biruta Przewłocka-Pachnik – córka Olgierda Przewłockiego