NR 4/2015, ss. 29–31

Pochodził ze słynnej kalwińskiej rodziny spolonizowanych Szwajcarów Semadenich – duchownych i cukierników. Był sportowcem oraz popularyzatorem sportu – jako działacz i dziennikarz. W czasie wojny aktywnie działał w podziemiu. Tadeusz Semadeni to ważna postać w dziejach polskiej kultury.

Urodził się 4 czerwca 1902 r. w Kaliszu jako syn pastora Władysława Adolfa Semadeniego i Heleny z Haberkantów. Matka Tadeusza prowadziła w Kaliszu szkołę dla dziewcząt. Do wychowanek kaliskiego zakładu należała Maria Dąbrowska. Pisarka przedstawiła obraz pensji na kartach powieści „Noce i dnie”, nadając Helenie Semadeni literackie imię i nazwisko Monika Wenordenowa.

Trzy lata po przyjściu na świat syna ks. Władysław Semadeni przeprowadził się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie od 1906 do 1908 r. pełnił funkcję wicedyrektora w Gimnazjum im. Mikołaja Reja. W 1908 r. otrzymał stanowisko proboszcza pomocniczego w warszawskiej parafii ewangelicko-reformowanej. Pracował u boku pierwszego proboszcza ks. Fryderyka Jelena. Po dwóch latach, czyli w 1910 r., awansował na miejsce zajmowane przez pastora Jelena. Jeszcze w tym samym roku został superintendentem polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.

Zaangażowany już w czasie studiów

W 1920 r. Tadeusz Semadeni zdał maturę w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie. Po ukończeniu szkoły walczył jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej.

Bezpośrednio po maturze podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Naukę akademicką ukończył w 1924 r. Jeszcze będąc studentem rozpoczął działalność w Akademickim Związku Sportowym. Współorganizował sekcję pływacką. Od 1921 r. był członkiem zarządu warszawskiego AZS. W sekcji pływackiej organizował zawody, trenował oraz uczestniczył w rywalizacjach jako pływak. W 1922 r. powołał do życia Polski Związek Pływacki. Do 1927 r. wykonywał obowiązki sekretarza PZP. We wrześniu 1922 r. w Warszawie miały miejsce pierwsze mistrzostwa Polski w pływaniu. Semadeni wystąpił w roli sędziego głównego. Jego wielkim sukcesem pływackim było ustanowienie rekordu Polski na 100 m stylem dowolnym (1:38,4) na zawodach w Krakowie.

Organizator PZP szybko porzucił pływactwo uznając, że ma zbyt słabe nogi. Nadal jednak działał w dziedzinie sportu wodnego jako sędzia i organizator. Był kapitanem sportowym PZP. Poza tym grał w konkurencjach piłki wodnej – waterpolo.

Niezwykle ważną formę aktywności Semadeniego stanowiła działalność sprawozdawcza i publicystyczna, uprawiana w latach 1923–1939 na łamach polskiej prasy sportowej. Sportowiec i działacz współpracował jako autor z takimi periodykami, jak...

Pełny tekst artykułu (po zalogowaniu w serwisie)

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl

* * * * *

Adrian Uljasz – historyk i kulturoznawca, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego, pracownik tamtejszego Instytutu Historii

Na zdjęciu Tadeusz Semadeni (fot. Archiwum)