NR 3/2023, s. 32
16 sierpnia 2023 r. minęła 50. rocznica śmierci Gabrieli Pianko, pierwszej kobiety wchodzącej w skład Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP.
Gabriela Pianko pochodziła z rodziny żydowskiej, która w roku 1896 przyjęła chrzest w wyznaniu ewangelicko-reformowanym. Urodziła się 19 grudnia 1893 r. w Warszawie. Była córką architekta i przedsiębiorcy budowlanego Izydora Pianko (1861–1931) i Franciszki z Wittenbergów (zm. 11.09.1915). Ojciec Gabrieli był autorem m.in. przedwojennego gmachu Filharmonii Narodowej, którą projektował Karol Kozłowski. Zaprojektował również dla siebie w 1906 r. wyjątkową budowlę – willę „Zameczek” mieszczącą się przy ul. Sobieskiego 19 w Konstancinie. Projekt tak znakomitego architekta posiadał niezwykle oryginalny, eklektyczny styl łączący cechy secesji, neorenesansu i gotyku. Izydor Pianko zlecił budowę willi znanej w Konstancinie firmie Władysława Czosnowskiego (budowniczego wielu konstancińskich willi). Niestety z niewiadomych powodów nie cieszył się długo swoim dziełem. Sprzedał willę jeszcze przez wybuchem I wojny światowej.
Rodzina Pianków była zaangażowana w życie Kościoła ewangelicko-reformowanego. Gabriela była pierwszą kobietą w historii, która weszła w skład Konsystorza Kościoła. Działała w tym gremium jako radca świecki w latach 1955–1967 (po jej ustąpieniu pierwszą prezeską Konsystorza została prof. Zofia Lejmbach). Również jej brat, Michał Pianko (1892–1972), był radcą świeckim Konsystorza w latach 1955–1967.
Gabriela Pianko była polską filolożką klasyczną, uczennicą Tadeusza Zielińskiego. Zawdzięczamy jej m.in. wydany przez Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego przekład filologiczny z języka niemieckiego „Katechizmu heidelberskiego”, który opracowała pod względem literackim i redakcyjnym Barbara Stahl (Warszawa 1988).
Młodszą siostrą Gabrieli była Eugenia (1886-1953), żona luteranina, prof. Władysława Szenajcha (1879–1964), lekarza pediatry, filozofa medycyny, organizatora służby zdrowia i członka kolegium kościelnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie.
Gabriela Pianko zmarła w swym rodzinnym mieście 16 sierpnia 1973 r. Została pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.
Ewa Jóźwiak