NR 8-9 / 1991
Baptyści są społecznością religijną, która wyrosła w okresie
poreformacyjnym na fali nawrotu do biblijnego chrześcijaństwa. Uznaje
ona nadrzędność Pisma Świętego nad wszystkimi autorytetami kościelnymi.
Nazwa, „baptyzm" mieści w sobie greckie określenie chrztu przez
zanurzenie, przez co nawiązuje do nowotestamentowego chrztu, przyjętego
i ustanowionego przez Jezusa. Po raz pierwszy tej nazwy użył w XVII w.
kanclerz królewski Anglii. Baptyści są społecznością religijną, która wyrosła w okresie
poreformacyjnym na fali nawrotu do biblijnego chrześcijaństwa. Uznaje
ona nadrzędność Pisma Świętego nad wszystkimi autorytetami kościelnymi.
Nazwa, „baptyzm" mieści w sobie greckie określenie chrztu przez
zanurzenie, przez co nawiązuje do nowotestamentowego chrztu, przyjętego
i ustanowionego przez Jezusa. Po raz pierwszy tej nazwy użył w XVII w.
kanclerz królewski Anglii.
Doktryna Kościoła obejmuje wyłącznie prawdy biblijne. Wśród nich
najważniejsze jest uznanie ksiąg Starego i Nowego Testamentu za jedyne,
natchnione przez Ducha Świętego, Objawienie Boże dla ludzi. Wierzymy,
że jest tylko jeden prawdziwy, wieczny Bóg, objawiający się jako
Ojciec, Syn i Duch Święty. Przemawia On do swego ludu przez
nieprzemijające, odwieczne Słowo. Po upadku w grzech człowieka,
stworzonego na obraz i podobieństwo Boże, Syn Boży, przeznaczony jako
ofiara przebłagalna, dokonał odkupienia i zbawienia ludzkości. Każdy,
kto w Niego wierzy, otrzymuje żywot wieczny przez wiarę. Wiara obejmuje
możliwość nowego narodzenia duchowego przez przyjęcie Jezusa Chrystusa
jako osobistego Zbawiciela i Pana. Chrzest wiary jest znakiem
Przymierza zawartego między Bogiem a człowiekiem, znakiem
potwierdzającym osobistą wiarę i przynależność do Ciała Chrystusa,
jakim jest Kościół. Dlatego chrzest przyjmowany jest w wieku dorosłym,
świadomie. Osoby wierzące, które przez chrzest uznały Chrystusa za
Zbawiciela, mogą uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej, ustanowionej przez
Jezusa i będącej pamiątką Jego odkupieńczej śmierci. Do zboru należą
jedynie ci, którzy po przyjęciu Chrystusa i chrztu wiary stali się
członkami ludu Bożego. Głową zborów i całego Kościoła jest jedynie
Jezus Chrystus. Z osobą Marii, Matki Pana Jezusa, baptyści wiążą
szacunek, lecz nie oddają Jej czci należnej jedynie Jezusowi
Chrystusowi, Odkupicielowi świata. Dzień odpoczynku - niedziela, zwany
także Dniem Pańskim, jest poświęcony całkowicie Bogu i Jego służbie.
Wierzymy w powtórne przyjście Chrystusa w chwale i mocy, kiedy to
Kościół zostanie zabrany z ziemi przez Pana, a dzieło odkupienia
ludzkości zakończone.
Geneza ruchu baptystycznego jest ściśle związana z Anglią i
Holandią. Otóż z powodu niemożności wyznawania swych zasad w Anglii,
liczna grupa chrześcijan, która oddzieliła się od Kościoła
anglikańskiego, uciekła do Holandii, gdzie przyjęła chrzest i utworzyła
w 1609 r. pierwszy zbór baptystów. Po latach ludzie ci powrócili do
Anglii już jako baptyści. W 1616 r. w okolicach Londynu powstało drugie
- niezależne od pierwszego - ugrupowanie, któremu przewodził Henry
Jacob. W 1641 r. uformowało się ono jako środowisko tzw. partykularnych
baptystów. Połączenie obu grup nastąpiło w 1770 r.
Początki historii baptystów w Polsce sięgają połowy XIX w. Wtedy to (w
1850 r.) rozpoczął pracę w Adamowie k. Warszawy Gustaw Alf, który
prowadząc koło biblijno-modlitewne upowszechniał zasady baptystyczne. W
osiem lat później utworzył on pierwszy na ziemiach polskich zbór
baptystów. W latach 1858-1872 powstawały następne zbory. W tym
pierwszym okresie środowisko to liczyło 2685 członków, w 17
niedzielnych szkołach uczyło się 445 dzieci. Pracę kaznodziejską
prowadziło 18 osób. Był to okres rozbiorów, w którym Kościół nie miał
ujednoliconego kształtu organizacyjnego, a zbory podlegały prawodawstwu
poszczególnych zaborów.
Pierwszy słowiański zbór powstał w Zelowie, w jego skład weszły
niektóre osoby wywodzące się z Kościoła ewangelicko-reformowanego. W
1907 r. założono pierwsze Seminarium Teologiczne w Łodzi i odtąd miasto
to stało się centrum pracy misyjnej. W rok później, w 1908 r., powstał
zbór w Warszawie, a następnie w innych miastach.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wzrosły możliwości misyjne,
ale w warunkach dominacji Kościoła katolickiego baptyści mogli
oficjalnie działać jedynie jako Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy. Praca
misyjna prowadzona była przez dwie unie: słowiańską i niemiecką,
tworzące nieoficjalny Kościół baptystyczny. W 1925 r. założono
czasopismo „Słowo Prawdy", a w 1926 r. otwarto Dom Wydawniczy „Kompas",
który posiadał drukarnię. Baptyści prowadzili szpital „Betlejem" w
Łodzi, ochronkę dla dzieci w Brześciu, dom starców w Narewce.
W latach II wojny światowej i okupacji działalność misyjna została
rozbita, pracę prowadzono po domach. W tym smutnym okresie cenną
zdobyczą była duchowa jedność integrujących się ze sobą różnych grup
ewangelicznych. Bezpośrednio po zakończeniu wojny i w pierwszych
powojennych latach praca polegała głównie na odbudowie zniszczeń i
organizowaniu kształtu formalnego Kościoła. Reaktywowano Seminarium
Teologiczne, wznowiono wydawanie miesięcznika „Słowo Prawdy". W
następnych dziesięcioleciach rozwijano pracę misyjną, wydawniczą i
duszpasterską w granicach, jakie wyznaczały ówczesne warunki
polityczno-społeczne.
Obecnie Kościół baptystyczny w Polsce liczy 3100 osób skupionych w
ponad 50 zborach. Prowadzą one działalność misyjno-ewangelizacyjną,
która wykracza poza same zbory i obejmuje szerokie kręgi polskiego
społeczeństwa. Praktykowane w codziennym życiu zasady Ewangelii
Chrystusa wyrażają się w rzetelnym, odpowiedzialnym stosunku do pracy,
szacunku wobec duchowych dóbr narodu, godności jednostki i poszanowaniu
praw różnych grup społecznych.
Baptyści szczególnie podkreślają etos pracy i wartości z nią związane.
Cenią wykształcenie i odczuwają potrzebę pełnego uczestnictwa w
wytwarzaniu duchowych i materialnych dóbr społeczeństwa. Wśród
wyznawców spotkać można osoby reprezentujące wolne zawody, zwłaszcza
lekarzy i nauczycieli, z roku na rok wzrasta liczba młodych baptystów
studiujących na wyższych uczelniach.
Opieka i pomoc, praca charytatywna i diakonijna na rzecz zarówno
współwyznawców, jak i osób spoza Kościoła zawsze zajmowały ważne
miejsce w działalności zborów. Zbieranie i rozdzielanie odzieży,
żywności i leków nie wyczerpuje listy tych działań, świadczonych także
rodzinom najuboższym zamieszkującym w sąsiedztwie danego zboru. Staramy
się tworzyć stałe ośrodki pomocy dla potrzebujących, zwłaszcza tam,
gdzie warunki lokalowe na to pozwalają. Pomimo ogólnej trudnej sytuacji
ekonomicznej w Polsce, wiele baptystycznych rodzin podejmuje się opieki
nad dziećmi porzuconymi lub sierotami społecznymi. Dotyczy to nie tylko
bezdzietnych małżeństw, ale i rodzin mających własne dzieci. Udzielana
jest także pomoc rodzinom rozbitym lub matkom samotnie wychowującym
dzieci. Między innymi od kilku lat organizowane są wakacje dla dzieci z
domów dziecka i z tych najuboższych rodzin, które pozostają pod opieką
poszczególnych naszych współwyznawców. Zwłaszcza ostatnio niekiedy aż
50% uczestników kolonii dla dzieci i obozów dla młodzieży baptystycznej
pochodzi spoza środowiska baptystycznego. Religijne przeżycia, kontakt
z Pismem Świętym, zasady współżycia chrześcijańskiego praktykowane na
co dzień na tych obozach - przenoszone są później do rodzin
niebaptystycznych i w wielu wypadkach wydają dobre owoce.
Nowe warunki polityczne w kraju, sprzyjające rozwijaniu inicjatyw
gospodarczych, umożliwiły niektórym zborom lub poszczególnym osobom
założenie księgarni, rozprowadzających zarówno publikacje baptystyczne,
jak tez inne pozycje wydawane przez różne oficyny chrześcijańskie w
Polsce. Upowszechniana tą drogą literatura chrześcijańska trafia do
szerokiego kręgu odbiorców na terenie całego kraju.
Znaczny wpływ na młodzież zaprzyjaźnioną z młodymi członkami zborów
baptystycznych wywiera popularyzowanie i nauczanie języka angielskiego.
Dużym zainteresowaniem cieszą się nabożeństwa w języku angielskim. Od
wielu już lat wyspecjalizowani profesjonaliści prowadzą letnie obozy
językowe, cieszące się niesłabnącym zainteresowaniem młodzieży szkół
średnich i wyższych. Między młodzieżą baptystyczną i niebaptystyczną
nawiązują się na nich - w sposób nie tylko
naturalny, ale i atrakcyjny - bliskie więzi. U
osób spoza zborów baptystycznych kształtuje się pozytywny, a nawet
afirmacyjny stosunek do Pisma Świętego. Uczą się one współżycia
ekumenicznego wśród młodzieży o różnej orientacji wyznaniowej.
Ukoronowaniem wieloletnich wysiłków jest otwarta dwa lata temu przy
zborze baptystów Szkoła Języka Angielskiego we Wrocławiu, mająca takie
same uprawnienia jak szkoła państwowa.
Szczególną pracę duszpasterską prowadzi zbór w Koszalinie, gdzie w
miejscowym zakładzie wychowawczym („poprawczaku") osiąga piękne wyniki
wychowawcze. Zorganizowane grupy baptystów w różnych częściach kraju
prowadzą też regularną pracę duszpasterską wśród więźniów, dostarczając
im Pismo Święte i literaturę chrześcijańską. Programy katechetyczne są
tak dobierane, aby wspierały proces przygotowania więźniów do adaptacji
w społeczeństwie już po opuszczeniu przez nich zakładów karnych.
Przewidywana jest, a w uzasadnionych przypadkach już stosowana, pomoc
materialna dla najbardziej potrzebujących, zwłaszcza tuż przed
opuszczeniem zakładu. Udziela się też (jak dotąd jednak sporadycznie)
pomocy duchowej i materialnej osobom przystosowującym się do życia na
wolności.
Obecna dekada, uznana za dekadę ewangelizacji świata, inspiruje wiele
zespołów do prowadzenia szerokiej, otwartej dla wszystkich,
ewangelizacji na ulicach miast. Także na terenie ośrodków poprawczych
członkowie tych zespołów, dzięki osobistym kontaktom z ludźmi
wykolejonymi, wpływają na ich motywację do poprawy życia i przyjęcia
ewangelicznych ideałów i wartości. Wiele zborów podejmuje działania
misyjne na szeroką skalę w placówkach pozakościelnych, takich jak
filharmonie, domy kultury, świetlice czy hale sportowe, dzięki czemu
trafia do wielotysięcznej rzeszy słuchaczy. Uczestniczą w tych
spotkaniach w przeważającej mierze ludzie spoza środowiska
baptystycznego, zainteresowani poznaniem istoty prawdy przekazywanej
przez Ewangelię i sposobami jej praktykowania przez wyznawców w naszych
zborach.
Związana ściśle z ewangelizacją szeroka działalność wydawnicza Kościoła
zaspokaja potrzeby nie tylko naszego środowiska. Popyt na nasze
publikacje jest dość duży, a niektóre tytuły (np. Joni i Nicky Cruz
opowiada) cieszą się od lat niesłabnącym zainteresowaniem młodzieży i
osób niepełnosprawnych.
Szeroki krąg społeczny stanowią też słuchacze radiowych audycji
,,Wędrówka przez Biblię", emitowanych przez Trans World Radio w Monte
Carlo, a także programy religijne i nabożeństwa na antenie Polskiego
Radia.
Świadomi wielorakich potrzeb czasów, w jakich żyjemy, pragniemy w tej
dekadzie prowadzić bardziej intensywne ewangelizowanie różnych grup
społecznych, łącząc tę działalność z niesieniem pomocy medycznej,
socjalnej i edukacyjnej. Na wyzwanie czasów ostatecznych pragniemy
odpowiedzieć nie tylko wzmożonym głoszeniem Słowa, ale praktycznymi
czynami, które, jak wierzymy, doprowadzą do przeobrażeń moralnych
choćby części naszego społeczeństwa. To właśnie czyny staną się
współczesną wykładnią zwiastowanych prawd Ewangelii Chrystusowej.